Διαχρονική πείνα και …των γονέων σε εποχές Κρίσης
Από τον θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Το να βλέπεις ένας ευτραφή και γιοματούλη καλό ηθοποιό να υποδύεται τον Κνουτ Χάμσουν στην «Πείνα» είναι σίγουρα μια απαραίτητη αντίστιξη στην καθημερινή γκρίνια μας για την Κρίση, είναι μια διαρκής υπόμνηση ότι είναι άλλη η υπαρξιακή αγωνία για το Επέκεινα κι άλλο η κατασπατάληση των φυσικών πόρων του πλανήτη στο βωμό της ανθρώπινης απληστίας. Η Πείνα ξεκινάει από το στομάχι και καταλήγει στο μυαλό, προκαλώντας την ορμονική υπερδιέγερση που κάνει τον άνθρωπο κυνηγό, θήραμα των αναγκών του, τέρας, κτήνος και απάνθρωπο. Κάποιους όμως τους κάνει περισσότερον ανθρώπινους, αλληλέγγυους, ψυχοπονιάρηδες. Σε αυτές τις ελάχιστες – δυστυχώς – περιπτώσεις το ένστικτο της αυτοσυντήρησης υποχωρεί στα ανώτερα αισθήματα της ανθρωπιάς και το ένστικτο του θανάτου δεν έχει ισχύ πάνω στο νοήμονα άνθρωπο. Ο ήρως στην «Πείνα» του Χάμσουν συγγενεύει με τον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφκσι. Είναι φιλάνθρωποι ενώ η ανθρώπινη ουσία τους απειλείται. Αντίθετα, στο «Πικρό Ψωμί» του Μωχάμεντ Σουκρί, η πείνα οδηγεί σε εξαθλίωση, σωματική και ψυχική. Κι αυτό είναι το σύνηθες, το λογικώς αναμενόμενον. Θα μου πείτε, όλοι αυτοί που πλουτίζουν εις βάρος των απλοϊκών θα μας ήθελαν ήρωες του Χάμσουν και του Ντοστογιέφκσι. Όμως αυτή είναι μια ερώτηση που υπερβαίνει τα στενά θεατρολογικά πλαίσια και άπτεται κοινωνιολογικών, οικονομολογικών και πολιτικών αναλύσεων. Απλώς κρατήστε το στην άκρη του μυαλού σας και σκεφτείτε το.
Δύσκολο το εγχείρημα που ανέλαβε ο Πέρης Μιχαηλίδης κι επικίνδυνο. Ένας κόντρα ρόλος, που θα μπορούσε να σκηνοθετηθεί επάξια από τον ίδιον με έναν αποστεωμένο ηθοποιό επί σκηνής θα συνέτεινε στο ρεαλισμό του θεάματος. Τώρα είδαμε μια μεταμοντέρνα ανάγνωση ενός κλασικού αριστουργήματος με την έννοια του αναλογίου μάλλον παρά της αναπαραστατικής διαδικασίας. Ενδιαφέρον εν τούτοις κι αισθαντικό, αν και κάπως υποτονικό.
Οπωσδήποτε αξίζει να το δείτε να το συζητήσετε και να προβληματιστείτε. Η υποσυνείδητη αντίδραση του θεατή μόλις βγει από την παράσταση είναι να καταναλώσει τροφή ακόμα κι αν είχε μόλις φάει πριν πάει στο θέατρο. Αυτό μου θυμίζει την αντίδρασή μου στη σκηνική προσαρμογή του διηγήματος του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ «Ο Πόλος» από τον αείμνηστο Μίκαελ Γκρύμπερ στο Παρίσι με τον Μπρούνο Γκαντς στον βασικό ρόλο του λιμοκτονούντος από έλλειψη τροφής στο Βόρειο Πόλο. Αυτός κι ο σύντροφός του αργοπεθαίνουν από ασιτία και κρύο ενόσω βυθίζονται σε οράματα μεταφυσικής ονειρικής όπερας. Παρ’ όλο που κι αυτός ο ηθοποιός ήταν μάλλον ευτραφής, έβγαινες από την παράσταση με την αίσθηση ότι θα πεθάνεις συντόμως από κρυοπαγήματα και έλλειψη τροφής! Η απόλυτη επιτυχία του θεάτρου ως λυτρωτικής ψυχοθεραπευτικής πράξης: να ανασύρει από το συλλογικό ασυνείδητο καταστάσεις που ποτέ δεν θα ζήσεις, ίσως….
Κωνσταντίνος Μπούρας
www.konstantinosbouras.gr
Πληροφορίες για την παράσταση από τον επίσημο διαδικτυακό τόπο του θεάτρου Beton7
http://www.beton7.com/index.php/el/programma/theatrikes-parastaseis/item/847-%CE%B7-%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1-%CE%B8%CE%B5%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CF%86%CE%B5%CE%B2-%CE%B1%CF%80%CF%81-15.html
Τo κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού Beton7 παρουσιάζει σε θεατρική διασκευή το λογοτεχνικό έργο του Κνουτ Χάμσουν «Η πείνα»
Ημερομηνία: 9, 10, 16, 17, 23, 24 Φεβρουαρίου 2015
Ώρα: 21:00
Διάρκεια: 50 λεπτά
Είσοδος ελεύθερη με προαιρετική συνεισφορά
*Υπό την αιγίδα της Νορβηγικής Πρεσβείας και σε συνεργασία με το Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών
Υπόθεση: Ένας συγγραφέας περιπλανιέται στους δρόμους της Χριστιάνιας (σημερινό Όσλο) προσπαθώντας να επιβιώσει πουλώντας άρθρα σε εφημερίδες. Παλεύοντας καθημερινά με την πείνα, την εξαθλίωση και την κοινωνική ταπείνωση, διατηρεί την ακεραιότητά του παραμένοντας πιστός στις υπαρξιακές του αναζητήσεις.
Συγγραφέας: Ο Κνουτ Χάμσουν είναι Νορβηγός μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας (1920). Yπήρξε ηγετική φυσιογνωμία της νεορομαντικής εξέγερσης του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Το έργο του επηρέασε πολύ σημαντικούς συγγραφείς όπως ο Μπέρνχαρντ, ο Μπέκετ και ο Μπουκόφσκι.
Έργο: Η «Πείνα», που γράφτηκε το 1890, είναι ένα από τα αδιαμφισβήτητα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Γραμμένο στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, το πιο δημοφιλές και πολυμεταφρασμένο έργο του Χάμσουν, είναι ένα έργο έντονα αυτοβιογραφικό, κλειστοφοβικό και κατά στιγμές αφόρητα ρεαλιστικό, με σαφείς επιρροές από το «Υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι. Αποτέλεσε τομή στην ιστορία της λογοτεχνίας γιατί μετατόπισε το βάρος της αφήγησης στην ψυχολογία του ήρωα και κατάφερε να διεισδύσει όσο λίγα στην απελπισία της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά και το μεγαλείο που κρύβεται μέσα σε αυτήν.
Σκοπός της παράστασης είναι να αναδειχθεί η αναγκαιότητα της αλληλεγγύης στις σημερινές κοινωνίες και η προοπτική της είναι να παρουσιαστεί και σε χώρους που δραστηριοποιούνται διάφορες συλλογικότητες.
Συντελεστές
Μετάφραση -Θεατρική Προσαρμογή: Αναστάσιος Βενέτης
Σκηνοθετική Επιμέλεια: Μαρία Μητροπούλου
Κοστούμια: Δέσποινα Χειμώνα
Ερμηνεύει: Πέρης Μιχαηλίδης
