εφιαλτικό κι επίκαιρο πάντα, αποδυναμωμένο όμως από τη νέα διασκευή των Ρόμπερτ Άικι και Ντάνκαν Μακμίλαν που δίνουν βάρος στην παράνοια του κεντρικού ήρωα ελαχιστοποιώντας την κοινωνική Κόλαση με την οποία κονταροχτυπιέται αυτός ο καθυστερημένος έφηβος αποφεύγοντας την ενηλικίωση που συνεπάγεται την αλλοτρίωσή του.
Από τον θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα…
Οι εφιαλτικές προφητείες του Όργουελ για έναν κόσμο διοικούμενο απολυταρχικώς, για μια παγκόσμια δικτατορία, δεν έχουν ευτυχώς μέχρι σήμερα επαληθευτεί. Αντιθέτως, αντιδημοκρατικά και φασιστικά καθεστώτα δίνουν σταδιακά τη θέση τους σε πολιτείες όπου βασιλεύει η ΙΣΟΤΗΤΑ, η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ. Είναι θέμα χρόνου και θερμοδυναμικής ισορροπίας του συστήματος ΓΗ να βαδίσει προς μία αποδυνάμωση των κλειστών δομών με ταυτόχρονη ενίσχυση των ανοικτών, που επιτρέπουν την ελεύθερη έκφραση των ιδεών, ως βασικό και καίριο πολιτικό δικαίωμα όλων, χωρίς διακρίσεις. Βεβαίως, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα αύξηση της ενδοσυστημικής εντροπίας. Τουναντίον! Η Ελευθερία προϋποθέτει και συνεπάγεται σεβασμό της ελευθερίας του άλλου, είναι οριοθέτηση κι όχι αλλοτρίωση, είναι ωριμότητα κι όχι συνθηκολόγηση. Οι σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν ανατολικές και δυτικές κοινωνίες στα χρόνια της Μεγάλης Κρίσης που ζούμε, επαναθέτουν διαρκώς το θέμα της ελεύθερης επιλογής. Εάν υποθέσουμε ότι αυτό είναι και το μοναδικό κριτήριο για την αληθή δημιουργικότητα, χωρίς την οποία η παραγωγικότητα γίνεται απλώς από αριθμός νούμερο κι από εκεί μπούμεραγκ, τότε λογοτεχνικά έργα σαν αυτό του Όργουελ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΩΣ, ως εμβόλια, ως προειδοποιητικά καμπανάκια, ως αποδυναμωμένοι ιοί που εισάγονται στο πολιτισμικό σώμα της Ανθρωπότητας προκειμένου να προκαλέσουν το Ανοσοποιητικό της να παράγει αντισώματα… Ακριβώς γι’ αυτό λέω ότι η σύγχρονη θεατρικότατη και δραματικότατη πιασάρικη διασκευή των Ρόμπερτ Άικι και Ντάνκαν Μακμίλαν αποδυναμώνει το πρωτότυπο πεζογράφημα, αφού καθησυχάζει τρόπον τινά τον θεατή μεταφέροντας το κέντρο βάρος στον ταραγμένον ψυχισμό τού ήρωα που «ακούει φωνές». Όμως ακόμα κι αν ακούει φωνές ο πρωταγωνιστής, σαν τη Ζαν ντ’ Αρκ, πρέπει να αιτιολογείται δραματουργικώς η εξωγενής αιτία του πανικού του, εκτός εάν ταυτίζεται με την «Ψύχωση» της Σάρα Κέιν ή την χολυγουντιανή εκδοχή τού μύθου τής «Φράνσις».
Η βασική μου αντίρρηση στην κατά τα άλλα άψογη από καλλιτεχνική και σκηνοθετική άποψη δουλειά της ταλαντούχας κόρης του Σπύρου Ευαγγελάτου στο «Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου» είναι ότι η σκηνή του τέλους, έτσι όπως παρουσιάστηκε ακυρώνει όλα τα προηγούμενα, καθησυχάζει τον μικροαστό και τον στέλνει σπίτι του να κοιμηθεί ήσυχα προλαβαίνοντας ίσως λίγο από το “Survivor”, αφού δεν τον έχει τρομάξει δεόντως πριν, με τις μπαρόκ επί σκηνής αιματοχυσίες και την παρωδία μεσαιωνικών βασανιστηρίων τύπου Ιεράς Εξετάσεως.
Εξηγούμαι για να μην παρεξηγηθώ για άλλη μια φορά: παρά τις όποιες μεταμοντέρνες νεωτεριστικές αναγνώσεις των κλασικών κειμένων που τονίζουν το υγιές στοιχείο της θεατρικότητας και τις μπρεχτικές αποστασιοποιήσεις, το ΘΕΑΤΡΟ ήταν και παραμένει τέχνη που βασίζεται στο μιμητικό ένστικτο του πιθηκοειδούς που λέγεται άνθρωπος και στοχεύει στην καλλιέργεια, ευαισθητοποίηση κι ενίσχυση τής φυσικής του ενσυναισθήσεως (empathy, στα αγγλικά, το αντίθετο τής εμπάθειας). «Έλεον και Φόβον» προκαλούσε κατά τον Αριστοτέλην η αρχαία αττική τραγωδία. Ο οίκτος είναι δεύτερο, παρακατιανό συναίσθημα. Προϋποθέτει μια κάποια αίσθηση ανωτερότητος, ένα σύμπλεγμα ανωτερότητος εκ μέρους των συντελεστών μιας παράστασης που κολακεύει ανακλαστικώς την όποια ανωτερότητα του θεατή.
Με άλλα λόγια, η παράσταση της Κατερίνας Ευαγγελάτου δεν αγγίζει – κατά την ταπεινή μου γνώμη, φυσικά – παγκοσμίως επίκαιρα θέματα, όπως η Τρομοκρατία, η Τεχνολογία, η Τεχνητή Νοημοσύνη με την παραγωγή νέας γενιάς ρομποτοειδών υπολογιστών κ.λπ. Η όλη σκηνοθεσία επικεντρώνεται στον ταλαίπωρο ψυχισμό του ανισόρροπου ήρωα ως δραματικού προσώπου που πρέπει να σωφρονιστεί – σαν τη Φράνσις – προκειμένου να ενταχθεί αρμονικά στην Κοινωνία τής Αφθονίας. Έτσι καταλήγουμε να νιώθουμε οίκτο για το ταλαιπωρημένο ζωάκι, σε ελάχιστα όμως σημεία «έλεον και φόβον».
Ως εκ τούτου θεωρώ την παράστασιν μερικώς μόνον αποτυχημένην και μια καλή αφορμή να ξαναμελετήσουμε το πρωτότυπο λογοτεχνικό κείμενο με τα σύγχρονα γυαλιά του 2017.
Άξιοι όλοι οι συντελεστές. Εξαίρετος, αλλά ανεπαρκής για να αποδώσει το μεγαλείο του ήρωά του, ο πρωταγωνιστής.
Ο «Πύργος» του Κάφκα και το σύνολο του καφκικού εφιάλτη, συγγενές του οργουελικού μέλλοντος συναντώνται με την «Ναυτία» του Ζαν-Πωλ Σαρτρ, αλλά δεν τέμνονται με την «Ψύχωση» της Σάρα Κέιν και την κινηματογραφική «Φράνσις, μια Αδέσμευτη Γυναίκα» (Πρωτότυπος τίτλος Frances, βιογραφικό δράμα παραγωγής 1982 σε σκηνοθεσία Γκρεμ Κλίφορντ με πρωταγωνίστρια τής ταινίας τη Τζέσικα Λανγκ στο ρόλο τής τραγικής ηθοποιού της δεκαετίας του ’30 Φράνσις Φάρμερ, η οποία αρνήθηκε να παίξει το παιχνίδι του Χόλυγουντ και κατέληξε σε ψυχιατρική κλινική. Η Λανγκ πλαισιώνεται από τους Κιμ Στάνλεϊ, στο ρόλο της μητέρας της Φράνσις Φάρμερ και Σαμ Σέπαρντ στο ρόλο ενός δημοσιογράφου που είχε ερωτική σχέση με την ηθοποιό)
[πληροφορίες αντλημένες από το σχετικό λήμμα της Wikipedia: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%81%CE%AC%CE%BD%CF%83%CE%B9%CF%82,_%CE%BC%CE%B9%CE%B1_%CE%91%CE%B4%CE%AD%CF%83%CE%BC%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B7_%CE%93%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BA%CE%B1].
Κωνσταντίνος Μπούρας
Info:
1984
του Τζωρτζ Όργουελ
Το προφητικό μυθιστόρημα-σταθμό για την πολιτική σκέψη του 20ού αιώνα παρουσιάζει η εταιρεία Λυκόφως από τις 2 Δεκεμβρίου, σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου, μετά την μεγάλη επιτυχία του Φάουστ. Στους κεντρικούς ρόλους ο Αργύρης Πανταζάρας (Ουίνστον Σμιθ), ο Νίκος Κουρής (Ο’Μπράιεν) και η Λένα Δροσάκη (Τζούλια). Η παράσταση ανεβαίνει στο Νέο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου, στη νέα διασκευή των Ρόμπερτ Άικι και Ντάνκαν Μακμίλαν, η οποία γνωρισε θριαμβευτική επιτυχία στο Λονδίνο και σε παγκόσμια περιοδεία, και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Αυτό που καθιστά το 1984 μοναδικό, είναι ότι είναι διαρκώς μπροστά από την εποχή του, όχι απλώς επίκαιρο. Μετά από την έκδοσή του, το 1949, ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο άλλαξε για πάντα. Γεννήθηκε ο όρος Οργουελικός για να περιγράψει συνθήκες κυβερνητικής -και όχι μόνο- παρέμβασης στην ζωή των πολιτών, καθεστώτα ανελευθερίας, διαρκούς παρακολούθησης, και συλλογής ιδιωτικών πληροφοριών, ελέγχου της σκέψης.
Όμως, πώς μπορείς να πεις ότι ένα βιβλίο άλλαξε τον κόσμο, όταν ο κόσμος έχει παραμείνει ακριβώς ίδιος;
Η διασκευή και η σκηνοθεσία κατασκευάζουν μία οπτική της ιστορίας μέσα από το μυαλό του Ουίνστον / Όργουελ, ο οποίος συνομιλεί με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, παλεύοντας να παραμείνει λογικός, κόντρα σε μία κοινωνία που έχει απολέσει κάθε λογική. Είναι ήρωας; Είναι προδότης; Η γνωριμία του με την Τζούλια, του δίνει την ώθηση να προχωρησει σε ακόμα πιο ακραία Εγκλήματα Σκέψης, ενάντια στο Κόμμα. To τέλος είναι προδιαγεγραμμένο : Η Αστυνομία Σκέψης θα τον συλλάβει και θα τον οδηγήσει στον Θάλαμο 101. Εκεί ο Ο’Μπράιεν, Βασανιστής; Ανακριτής; Δάσκαλος; Ιατρός; , μέσα από μια αποκαλυπτική διαδικασία τον φέρνει αντιμέτωπο με «το χειρότερο πράγμα στον κόσμο».
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ο τίτλος του βιβλίου, εικάζεται ότι αποτελεί αναγραμματισμό του έτους 1948, κατά το οποίο ο Τζώρτζ Όργουελ ολοκλήρωσε τη συγγραφή του κειμένου του. Ενός κειμένου που έμελλε να αποτελέσει σημείο αναφοράς γύρω από την Λογοτεχνία της Δυστοπίας, παρουσιάζοντας έναν κόσμο απολυταρχισμού, δυστυχίας και απόλυτης καταπίεσης, όπου η αμείωτη προπαγάνδα του καθεστώτος, η συνεχής παρακολούθηση όλων των πολιτών και ο έλεγχος της ανθρώπινης σκέψης, αποτελούν τις βασικές δομές του Οργουελικού Σύμπαντος. Το «1984» είναι το βιβλίο στο οποίο γράφτηκε για πρώτη φορά η ιστορική φράση «Big Brother is Watching you» – ο Μεγάλος Αδερφός σε παρακολουθεί. Ένας αστικός μύθος λέει ότι ο Όργουελ εμπνέυστηκε σχεδόν ακαριαία τη βασική πλοκή του έργου του, όταν ως δημοσιογράφος στο BBC πέρασε τυχαία μπροστά από μια κάμερα και είδε το πρόσωπό του για πρώτη φορά σε μόνιτορ. Το 2008, οι Times τον κατέταξαν ως δεύτερο στη λίστα με τους 50 κορυφαίους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945.
Σύντομο βιογραφικό της Κατερίνας Ευαγγελάτου
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Αριστούχος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Σπούδασε Φιλοσοφία στο τμήμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Μουσική (πιάνο-κιθάρα) στο Ελληνικό Ωδείο. Μεταπτυχιακές Σπουδές: Σκηνοθεσία Θεάτρου (Master of Arts) με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση στο Πανεπιστήμιο Middlesex του Λονδίνου, απ’ όπου αποφοίτησε με διάκριση και στην Ρωσική Ακαδημία Θεατρικής Τέχνης GITIS της Μόσχας (σκηνοθετικό τμήμα). Τον Δεκέμβριο του 2009 τιμήθηκε από την Ένωση Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών με το Βραβείο Νέου Δημιουργού για τη σκηνοθεσία της στα έργα Wolfgang και Η Λέσχη της Αυτοκτονίας. Τον Σεπτέμβριο του 2011 τιμήθηκε με το Έπαθλο «Ελευθερία Σαπουντζή» για τις σκηνοθεσίες της κατά την διετία 2009-2011. Έχει σκηνοθετήσει τις παραστάσεις: Άσκηση Φαντασίας , Πλαστελίνη, Wolfgang, Ο Χρυσός Δράκος, Θεατές (Εθνικό Θέατρο 2006 -13) , Η Ερωτευμένη Νεκρή, Η Λέσχη της Αυτοκτονίας, Εκδίκηση (Αμφί-Θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου 2009-11), Ψευδαισθήσεις, Παραγγελία του Λευτέρη Βογιατζή για να εορταστούν τα 30 χρόνια του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων (1982-2012), Cock (Θέατρο Θησείον 2011), Γυάλινος Κόσμος (Θέατρο Χορν 2011,2012), Ο Καλός Άνθρωπος του Σετσουάν (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών 2013), Der gute Mensch von Sezuan, (Νέα Σκηνοθεσία, Stadttheater Augsburg, Γερμανία, 2014), Ιδομενέας (Φεστιβάλ Αθηνών 2014), Ρήσος, Μια Περιπατητική Παράσταση στον αρχαιολογικό χώρο του Λυκείου του Αριστοτέλους (Φεστιβάλ Αθηνών 2015), Τα παραμύθια του Χόφμαν, ΄Όπερα του Ζακ Όφενμπαχ (Κρατική Όπερα της Περμ στη Ρωσία-2015). Η παράσταση, η οποία αποτελεί την πρώτη σκηνοθεσία της Ευαγγελάτου στο χώρο της Όπερας, ήταν υποψήφια για 9 βραβεία ‘Χρυσή Μάσκα’ στη Ρωσία, μεταξύ των οποίων Καλύτερης Παράστασης και Καλύτερου Σκηνοθέτη, Φάουστ του Γκαίτε (Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, 2016).
Ταυτότητα Παράστασης
1984 του ΤΖΩΡΤΖ ΟΡΓΟΥΕΛ
Νέα Διασκευή: Ρόμπερτ Άικι & Ντάνκαν Μακμίλαν
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Μουσική: Γιώργος Πούλιος
Βίντεο: Στάθης Αθανασίου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος
Ηχητικός Σχεδιασμός: Νικόλας Καζάζης
Φωνητική Διαδασκαλία: Αλεξάνδρα Λέρτα
Ειδικά Εφέ: Αφοί Αλαχούζοι
Μακιγιαζ : Έυη Ζαφειρόπουλου
Κομμώσεις : Talkin’ Heads
Ειδικές Κατασκευές: Μπάμπης Κατσιμίχας
Βοηθοί Σκηνοθέτη : Δήμητρα Δερμιτζάκη, Δημήτρης Οικονομίδης
Βοηθός Σκηνογράφου: Μυρτώ Μεγαρίτου
Φωτογραφίες: Σταύρος Χαμπάκης, Νίκος Πανταζάρας
Video Trailer: Μιχάλης Κλουκίνας
Διεύθυνση Παραγωγής: Βιολέττα Γύρα & Όλγα Μαυροειδή
Παραγωγός: Γιώργος Λυκιαρδόπουλος
Διανομή
Ουίνστον Σμιθ: Αργύρης Πανταζάρας
Ο’Μπράιεν: Νίκος Κουρής
Τζούλια: Λένα Δροσάκη
Τσάρινγκτον: Σωτήρης Τσακομίδης
Πάρσονς: Νίκος Πυροκάκος
Κυρία Πάρσονς: Σεραφίτα Γρηγοριάδου
Σάιμ: Ερρίκος Μηλιάρης
Μάρτιν: Αγησίλαος Μικελάτος
Συμμετέχουν: Μελαχρινός Βελέντζας, Βησσαρίων Κανέλλος, Στυλιανός Καπούλας, Απόστολος Κατσιριντάκης, Τάσος Κόρκος, Δημήτρης Μηλιώτης, Χρήστος Τσουλιάης.
Και τα παιδιά: Ειρήνη Γουλιέλμου, Πέπη Κώνστα, Αθηνά Μισαηλίδου
Στο Βίντεο εμφανίζονται οι ηθοποιοί:
Παντελής Δεντάκης, Δήμητρα Δερμιτζάκη, Βασίλης Κουκαλάνι, Αλεξάνδρα Λέρτα, Πόπη Λυμπεροπούλου.
| Παραστάσεις | Τιμές Εισιτηρίων |
| Τετάρτη 20.00 | Είσοδος 16 ευρώ & 12 ευρώ (μειωμένο) |
| Πέμπτη & Παρασκευή 21.00 | Είσοδος 18 ευρώ & 12 ευρώ (μειωμένο) |
| Σάββατο 18.30 | Είσοδος 18 ευρώ & 12 ευρώ (μειωμένο) |
| Σάββατο 21.30 & Κυριακή 20.00 | Είσοδος 20 ευρώ & 14 ευρώ (μειωμένο) |
Διάρκεια Παράστασης: 101 λεπτά
Η παράσταση είναι ακατάλληλη για ανηλίκους κάτω των 15 ετών.
