επιτέλους ποιοτικό ποιητικό θέατρο και πάλι στο Θέατρο Τέχνης χάρη στην ομάδα «Bijoux de Kant»

 

 

Από τον θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα

 

Πήξαμε τα τελευταία χρόνια, της λεγόμενης Κρίσης (τους, απόλυτα προδεδιαγραμμένης κι ελεγχόμενης ως προκύπτει)… πήξαμε από ένα αναίτιο κι ανερμάτιστο θέατρο σκληρότητας, βωμολοχίας, απαξίωσης κάθε ηθικού αναστήματος, απώλειας του μέτρου, καταστροφικής μανίας αποδόμησης των πάντων [και ειδικά αυτών που δεν κοπιάσαμε εμείς να χτίσουμε – το σύνδρομο του Ηρόστρατου]. Νοσταλγήσαμε τις παλιές καλές μέρες του Θεάτρου Τέχνης, όπου το άγρυπνο, καλοπροαίρετο αλλά και διεισδυτικό μάτι του μεγάλου Δασκάλου Καρόλου Κουν δεν επέτρεπε να διεισδύσει η φτήνια, η μικροπρέπεια, ο καταστροφικός ναρκισσισμός, ο αποβλακωτικός αυνανισμός και άλλα …αρχαία δαιμόνια.

Στο «Θέατρο Τέχνης» απολαύσαμε τον μαγικό ρεαλισμό και το ποιητικό θέατρο μακριά από βερμπαλισμούς κι ευκολίες παντός είδους. Είχα χρόνια λοιπόν να δω μια παράσταση που θα επικροτούσε απόλυτα ο μακάριος πλέον ιδρυτής του, μέχρι που απόλαυσα το έργο του Νίκου Δήμου, που διασκεύασε την «Πρώτη Αγάπη» του Κονδυλάκη (1919) υπό τον επίκαιρο τίτλο «Όσα η καρδιά στην καταιγίδα». Και βιώνουμε απαξάπαντες συναισθηματικές καταιγίδες ασύλληπτης αγριότητας, τόσο που η «Τρικυμία» του Σαίξπηρ να μοιάζει απλώς ανέκδοτο.

        Το θέμα της ανεξέλεγκτης (από τη Λογική) έγερσης της λίμπιντο στους εφήβους είναι ένα πρωτογενές δραματικό υλικό πρώτης τάξεως, αφού οδηγεί συνήθως σε καταστροφές ασύλληπτες κι επαναστάσεις κοσμογονικές. Ο έφηβος αμφισβητώντας το στενό οικογενειακό του περιβάλλον, αμφισβητεί κατ’ αρχήν το Υπερεγώ και δι’ αυτού τη «σάπια» κοινωνία, με τις συμβάσεις, τους κανόνες και την απ-αλλοτριωτική της οδοστρωτήρια επιπλαστότητα… Και σα να μην έφταναν οι ορμονικές αλλαγές που αναστώνουν την ιερά ενέργεια της κουνταλίνι στο αμάθητο χλωρό κλαρί, έρχεται κι ο πρώτος έρωτας κι αποτελειώνει την πυρκαγιά καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμά του, με πρώτους και καλύτερους όσους στέκονται εμπόδιο στην καταστροφική μανία της.

Η χήρα μάνα με τον μοναχογιό που τον λατρεύει σαν Χριστό είναι ένα γνωστό μοτίβο τόσο στη νεοελληνική δραματουργία όσο και στη Λογοτεχνία των χωρών που βρέχονται από τη Μεσόγειο. Φαίνεται ότι αυτή η αρχετυπική μορφή της Μητέρας Θεότητας έλκει την καταγωγή της από την ανθρωποφάγο Θεά Κάλι, προγιαγιά της Αφροδίτης. Αυτός κι αν είναι ρόλος.

        Δεν είναι τυχαίο που μια έμπειρη συνταξιούχα τραγουδίστρια γύρισε στο θέατρο για να ερμηνεύσει αυτόν το αβανταδόρικο ρόλο (παράλληλο με το ρόλο της Μάνας από τον «Ματωμένο Γάμο», της Κυρίας Άλβινγκ από τους «Βρικόλακες»…). Κι εδώ έγκειται η δραματουργική ευφυία του Άκη Δήμου. Έφτιαξε με γερά και στέρεα υλικά ένα πρώτης τάξεως θεατρικό έργο, συνυφαίνοντας θεματικές, μοτίβα, στερεότυπα, αρχέτυπα και προκατασκευασμένες ιδέες από την παρακαταθήκη των συγγραφέων που προηγήθηκαν. Εξ άλλου αυτό δεν έκαναν όλοι, από τον Όμηρο, τον Ευριπίδη μέχρι και τον Καβάφη (για να μην κάνουμε αναφορές σε σύγχρονους δευτεροκλασάτους λογοκλόπους, οίτινες δεν ημπορούν να αρθούν εις το ύψος των αυθεντικών δημιουργών);

        Άπαντες οι συντελεστές λιτοί, εκφραστικά αφαιρετικοί, αρμονικά ενταγμένοι στο σκηνοθετικό όραμα, πειθαρχημένα «εγώ», τίποτα να μην ξεφεύγει από αυτά που δεν πρέπει να υπερφωτιστούν ή να υπερτονιστούν. Μόνον ό,τι φαίνεται είναι το (καλό) θέατρο και τα υπόλοιπα τα συμπληρώνει το μυαλό του θεατή (κατά το δοκούν και κατά περίπτωσιν).

        Το σκηνικό, ένα συναρμολογούμενο ορθογώνιο παραλληλόγραμμο αλώνι, με τρεις διακριτούς τόπους και ποιητικά ατμοσφαιρικούς φωτισμούς. Η μουσική παραδοσιακά φωνητική. Τα κοστούμια μακράν του διαχρονικού έρεπον προς την ηθογραφίαν.

        Δεν θα ξεχωρίσω κανέναν από τους συντελεστές γιατί θα ήταν άδικο. Ούτε καν τον σκηνοθέτη. Το ποιητικό θέατρο είναι «ενός ανδρός αρχή»: του συγγραφέα. Όλοι οι άλλοι είναι στρατιώτες, λοχίες, λοχαγοί (το πολύ). Και με το συμπάθιο.

        Ως πεσόντες στον καλόν αγώνα της Ανάστασης της Τέχνης σε έναν τόπο βραχώδη και σε τρικυμισμένους εφιαλτικούς καιρούς, αναφέρω απλώς τα ονόματά τους:

ΚΕΙΜΕΝΟ: Άκης Δήμου

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γιάννης Σκουρλέτης

ΜΟΥΣΙΚΗ: Κώστας Δαλακούρας

ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη

ΣΚΗΝΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Ανδρέας Κασάπης

ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Δήμητρα Λιάκουρα

ΦΩΤΙΣΜΟΙ: Χριστίνα Θανάσουλα

ARTWORK: Κωνσταντίνος Σκουρλέτης

ΒΙΝΤΕΟ: Βασίλης Κεκάτος – Artώ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Μυρτώ Αποστολίδου

ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΛΥΡΕΣ: Παντελής Σταυρακάκης

ΠΑΙΖΟΥΝ: Τάνια Τσανακλίδου, Λένα Δροσάκη, Γιάννης Παπαδόπουλος, Νικόλας Αγγελής.

 

Info από την επίσημη ιστοσελίδα του Θεάτρου Τέχνης:

http://www.theatro-technis.gr/osa-kardia-mou-stin-kategida/

 

~ μια παραλλαγή στο θέμα της ‘Πρώτης Αγάπης’ του Ιωάννη Κονδυλάκη ~

 

Η ομάδα bijoux de kant παρουσιάζει στη σκηνή της Φρυνίχου του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν το νέο έργο του Άκη Δήμου «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα», εμπνευσμένο από την εμβληματική νουβέλα του Ιωάννη Κονδυλάκη «Πρώτη Αγάπη» (1919). Μια παράσταση που σηματοδοτεί την πρώτη συνεργασία της Τάνιας Τσανακλίδου με την bijoux de kant και την επιστροφή της στο Θέατρο Τέχνης ύστερα από 40 χρόνια.

***

Ο θεός έδωσε πολλά στον άνθρωπο,

μα ο άνθρωπος ήθελε κάτι απ’ τον άνθρωπο.

Αντόνιο Πόρτσια, Φωνές, μετ. Ε. Χ .Γονατάς

 

Λίγα λόγια για την παράσταση

Ένα αγόρι μεγαλώνει σ’ ένα ορεινό χωριό της Κρήτης, καθώς ο 19ος αιώνας τελειώνει. Ψηλά στο βουνό, μα με το βλέμμα στραμμένο στη θάλασσα, αναμετριέται με την αποκάλυψη των επιθυμιών του. Διχάζεται, ταλαντεύεται, τρομάζει, αντιστέκεται και ενδίδει ακολουθώντας το εκκρεμές της καρδιάς και τις γραμμές του ιδρώτα στην παλάμη του. Ανατριχιάζοντας και τρέμοντας, μετρώντας μυστικά και φιλιά, τάζοντας όλα του τα χάδια στις ενοχές του για να σωπάσουν: έτσι πάει. Ο έξω κόσμος υποχωρεί σιγά σιγά, για να κερδίσει ο άλλος κόσμος, ο κόσμος των θεών και των διαταγών τους, του λαχανιάσματος και των αναφιλητών, των ονείρων και των ματαιώσεών τους, της αμαρτίας και της εξιλέωσης, των αισθημάτων και των αισθήσεων. Μια πάμφωτη Κόλαση χτίζεται με τα υλικά ενός χαμένου Παράδεισου – χώματα τα πιο πολλά,

για μια στιγμή ανθισμένα, μετά άγονα. Ένας λαβύρινθος σαν κήπος κρεμαστός που αιωρείται πάνω από τ’ ανθρώπινα κι ένας Μινώταυρος που τα περιγελάει. Όπως και να την πεις, η ιστορία του Γιωργή σε περιγράφει.

Με όχημα την «Πρώτη Αγάπη» του Ιωάννη Κονδυλάκη και με στοίχημα την ποιητική διαχρονία της γλώσσας ως ακριβού και αναντικατάστατου αγωγού του αισθήματος, το «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα» παρακολουθεί βήμα βήμα τη μεταμόρφωση ενός θαύματος σε εφιάλτη, το πάθος να τρέχει ξέφρενο μέχρι το χείλος της απόγνωσης και τον έρωτα να πέφτει σ’ έναν βαθύ γκρεμό για να βυθιστεί εκεί όπου κανένα πειρατικό δεν θα τον ψάξει.

Μια παραλλαγή σε μια εμβληματική νουβέλα της ελληνικής λογοτεχνίας και, ταυτόχρονα, μια συμφωνία για τέσσερα πρόσωπα ενορχηστρωμένη από το φάντασμα της αδύνατης Αγάπης. Ίσως γιατί «όποιος δεν γεμίζει τον κόσμο του με φαντάσματα, μένει μονάχος». Και γιατί οι λυγμοί είναι η καλύτερη μουσική για τους άδοξους έρωτες. –

Σημείωμα Σκηνοθέτη

Ο Γιωργής βρέχεται από μια θάλασσα κι ανεβαίνει ένα βουνό για να στεγνώσει. Αυτή ήταν η εικόνα που καρφώθηκε στην καρδιά μου, διαβάζοντας την «Πρώτη αγάπη». Αυτήν την εικόνα ακολούθησε πιστά κι ο λόγος του Άκη Δήμου, που ανέλαβε να συνομιλήσει με τον Ιωάννη Κονδυλάκη, παραδίδοντας ένα νέο έργο, το «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα». Η σκηνοθεσία ακολουθεί την υγρή γραμμή της επιθυμίας, το αδύναμο φωτάκι που μεταμορφώνεται μέρα με τη μέρα, λέξη τη λέξη σε μαύρο ήλιο. Σκηνοθετώ ακραία καιρικά φαινόμενα σ’ αυτή την παράσταση. Σκηνοθετώ απόκρημνα τοπία και επιθυμίες, ένα βήμα πρίν τον γκρεμό. Γνώριμοι τόποι για την bijoux de kant που συχνάζει σε βυθούς και γυμνά βράχια. | Γιάννης Σκουρλέτης

 

ΚΕΙΜΕΝΟ: Άκης Δήμου

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γιάννης Σκουρλέτης

ΜΟΥΣΙΚΗ: Κώστας Δαλακούρας

ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη

ΣΚΗΝΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Ανδρέας Κασάπης

ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Δήμητρα Λιάκουρα

ΦΩΤΙΣΜΟΙ: Χριστίνα Θανάσουλα

ARTWORK: Κωνσταντίνος Σκουρλέτης

ΒΙΝΤΕΟ: Βασίλης Κεκάτος – Artώ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Μυρτώ Αποστολίδου

ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΛΥΡΕΣ: Παντελής Σταυρακάκης

ΠΑΙΖΟΥΝ: Τάνια Τσανακλίδου, Λένα Δροσάκη, Γιάννης Παπαδόπουλος, Νικόλας Αγγελής.

 

bijoux de kant

Η bijoux de kant δημιουργήθηκε τον Δεκέμβριο του 2010 από τον Εικαστικό Γιάννη Σκουρλέτη, τον Μουσικό – Συνθέτη Κώστα Δαλακούρα και τον Κοινωνιολόγο Άρη Ασπρούλη. Έκτοτε στην ομάδα έχουν προστεθεί η Σκηνοθέτης – Ηθοποιός Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, ο Επιμελητής – Εικαστικός Αλέξιος Παπαζαχαρίας, η Ποιήτρια Γλυκερία Μπασδέκη και ο Εικαστικός Κωνσταντίνος Σκουρλέτης. Παρότι το θέατρο αποτέλεσε το εφαλτήριο για τη δημιουργία της ομάδας, η bijoux de kant επιδιώκει να ξεπεράσει τους περιορισμούς που ορίζει η έννοια της θεατρικής ομάδας και να διαμορφώσει μια ερευνητική πλατφόρμα που φέρνει σε επαφή διαφορετικά πεδία, εντός και εκτός της σφαίρας της δημιουργικής έκφρασης. Το θέατρο και η performance, η σύγχρονη μουσική και τα νέα τεχνολογικά μέσα, η Ιστορία της Λογοτεχνίας και η Θεωρία της Τέχνης, το εικαστικό ιδίωμα και οι υποκριτικές τεχνικές είναι μερικά από τα στοιχεία, τα οποία η bijoux de kant επιχειρεί να συνδέσει έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα οικουμενικό και διαχρονικό αποτύπωμα, που απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινωνικό σώμα και ξεπερνά τα όρια της κυρίαρχης κουλτούρας, ενισχύοντας τη θέση της καλλιτεχνικής πράξης ως κριτική στάση.

Επίσημη ιστοσελίδα: http://bijouxdekant.tumblr.com

Άκης Δήμου

Ο Άκης Δήμου γεννήθηκε στην Αμαλιάδα. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Στην ίδια Σχολή, ολοκλήρωσε στη συνέχεια το μεταπτυχιακό του, με αντικείμενο το Ποινικό Δίκαιο και την Εγκληματολογία. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο το 1995 με τον μονόλογο «…και Ιουλιέττα». Από τότε και μέχρι σήμερα έχουν ανέβει, σε κρατικές και ιδιωτικές σκηνές, 24 έργα του, 4 από τα οποία αποτελούν μεταγραφές μυθιστορημάτων των Αλέξανδρου Δουμά (Η κυρία με τις καμέλιες), Κωνσταντίνου Χρηστομάνου (Η κερένια κούκλα), Μαρίας Ιορδανίδου (Λωξάντρα) και Μένη Κουμανταρέα (Η κυρία Κούλα). To 2012, σε συνεργασία με τον Γιώργο Κιμούλη, διασκεύασε το έργο των Theo Van Gogh και Theodor Holman Η συνέντευξη. Έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και πορτογαλικά και έχουν παρουσιαστεί στην Αγγλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και το Βέλγιο. Το σύνολο των μέχρι τώρα έργων του κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αιγόκερως. Από το 2008 διδάσκει Δραματολογία στην Ανώτερη Δραματική Σχολή «Ανδρέας Βουτσινάς». Ζει στη Θεσσαλονίκη.

Ιωάννης Κονδυλάκης

Ο Ιωάννης Κονδυλάκης γεννήθηκε στη Βιάννο της Κρήτης το 1861, αλλά η Κρητική Επανάσταση οδήγησε την οικογένειά του να εγκατασταθεί στον Πειραιά από το 1866 και για μια τριετία. Το δημοτικό σχολείο το τελείωσε στο χωριό του, ενώ τα εφηβικά του χρόνια τα πέρασε στα Χανιά. Το 1877 εγκαταλείπει τα γυμνασιακά θρανία για να πάρει μέρος στις επαναστατικές κινήσεις της Μεγαλονήσου, ενώ το 1884 -σε ηλικία 23 ετών- αποφοίτησε από τη Βαρβάκειο Σχολή Αθηνών. Την ίδια χρονιά πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία με το διήγημα «Η Κρήσσα ορφανή» που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Εστία». Φοίτησε στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς να πάρει πτυχίο, ενώ έγραφε στην «Εφημερίδα» του Δημητρίου Κορομηλά. Από το 1885 υπηρέτησε ως δάσκαλος στην Κρήτη, θέση την οποία γρήγορα εγκατέλειψε για να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία. Το 1889 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα. Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες Άστυ, Σκριπ και Εστία, χρησιμοποιώντας πολλά ψευδώνυμα. Θεωρείται ο «Πατέρας του χρονογραφήματος». Για είκοσι χρόνια έγραφε το καθημερινό χρονογράφημα της εφημερίδας Εμπρός. Τα χρονογραφήματά του -συνολικά περισσότερα από 6.000- διακρίνονται για το κομψό προσωπικό ύφος τους, το χιούμορ και την οξύτητα της παρατήρησης. Ως λογοτέχνης παρουσιάζεται αρχικά με ηθογραφικά διηγήματα, γραμμένα στην καθαρεύουσα. Ήταν ένας εκ των ιδρυτών και πρώτος πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ. Μετέφρασε Λουκιανό, Προυστ, Φλωμπέρ, Μπαλζάκ, Μπωντλαίρ και Μολιέρο. Το 1920 προσβλήθηκε από ημιπληγία. Πέθανε στο Πανάνειο Νοσοκομείο του Ηρακλείου στις 25 Ιουλίου 1920 σε ηλικία 59 ετών. Στο έργο του υπάρχουν πλήθος ιστορικές απηχήσεις από τις ποικίλες και δραματικές ιστορικές τύχες της Κρήτης εκείνα τα χρόνια, ιδιαίτερα την περίοδο από το 1866 έως και το 1898, όπως και ειδήσεις για την κοινωνική, την πολιτική και την πολιτιστική ζωή του νησιού, πολύτιμες για το ψυχογράφημα του «Κρητικού». Η καθαρεύουσα του Κονδυλάκη ήταν διανθισμένη με το χιούμορ που πάντα τον συνόδευε και κάνει ακόμη και σήμερα ευχάριστη την ανάγνωση των έργων του. Με τα έργα του «Πατούχας» (1892) και «Πρώτη αγάπη» (1919), αναπτύσσει τις ψυχογραφικές και ψυχολογικές του ικανότητες, εισάγοντας στην ελληνική λογοτεχνία στοιχεία φροϋδικά, πολύ πριν ακόμη γίνει γνωστή η θεωρία του Φρόυντ στην Ελλάδα. Η «Πρώτη αγάπη» είναι το μόνο έργο του στη δημοτική γλώσσα.

Πρεμιέρα 14 Ιανουαρίου 2016

 

Παραστάσεις

14 Ιανουαρίου έως 28 Φεβρουαρίου

Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.15 & Κυριακή στις 19.00

 

Τιμές εισιτηρίων:

Πέμπτη: 10 € γενική είσοδος

Παρασκευή 15€ | 10€ (μειωμένο ) | 5€ (άνεργοι)

Σάββατο 18 € | 12€ (μειωμένο) | 5€ (άνεργοι)

Κυριακή 16 € | 12€ (μειωμένο ) | 5€ (άνεργοι)

 

Φρυνίχου 14, Πλάκα (χάρτης)

τηλέφωνα ταμείου: 2103222464 & 2103236732

Link προπώλησης: www.viva.gr