του μεγάλου Ντοστογιέφσκι με τον Θωμά Κινδύνη στο Θέατρο Μορφές Έκφρασης (Αλκμήνης 13) στα Κάτω Πετράλωνα.
Από τον θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Για τον Δυτικό Πολιτισμό, η σύνδεση από το μυαλό στην καρδιά είναι η πιο μακριά σιδηροδρομική τροχιά του κόσμου. Λέμε, λέμε… “Words, words…” κατά τον σαιξπηρικό Άμλετ και βουλιάζουμε ολοένα και περισσότερο στην ψηφιακή αφασία μας, στον τεχνολογικό αυτισμό μας. Και η αγάπη; Ναι, η Αγάπη: πεδίον εκμεταλλεύσεως θρησκειών, εξουσιών και ατόμων (χειριστικών κι αητονύχηδων). Ο ποιητής, ο φιλόσοφος, ο ηθοποιός είναι το ιερό σφάγιο για το επόμενο πάσχα των υλιστών, είναι ο αποδιοπομπαίος φαρμακός, το εξιλαστήριο θύμα. Είναι εν τέλει, ένας γελοίος άνθρωπος. Με όλη την αρνητική φόρτιση της λέξης. Αλλά και με τη θετική. Ο Ντοστογιέφσκι είναι μεγάλος. Οι θεατρικές διασκευές του το αποδεικνύουν περίτρανα. Τόσα χρόνια μετά τον θάνατό του και παραμένει ανατριχιαστικά επίκαιρος. Η παρακμιακή κρίση της Ρωσίας του καιρού του είναι πανευρωπαϊκή κρίση του σήμερα, και ούτω καθεξής. Όσο διαρκεί ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα και της νόησης από το συναίσθημα, τόσο και θα βαθαίνει το χάσμα ανάμεσα στον έρωτα και στο θάνατο, στην εθελοδουλεία και την ευτυχία. Ο άνθρωπος νοσταλγεί τον κήπο της Εδέμ, γιατί εκεί ήταν όλα εν αφθονία, δεν υπήρχε στέρηση και δεν χρειαζόταν να σκέφτεται. Δεν χρειαζόταν να μηχανεύεται κανείς τρόπους προκειμένου να εξαπατήσει, να κλέψει, να εκμεταλλευθεί και να υποτιμήσει τον πλησίον του. Αθωότητα. Αυτό είναι το μυστικό που χάσαμε στη διαδρομή μαζί με όλα τα αγαθά της αληθούς ευδαιμονίας. Βεβαίως, έρχονται κατά καιρούς προφήτες, ποιητές, αβατάρ, θεάνθρωποι, ουράνια αλλοδιαστασιακά όντα να μας θυμίσουν του Λόγου το προφανές. Όμως ακόμα κι αν δεν τα σταυρώνουμε, τα καταδικάζουμε στη γελοιότητα και στην απομόνωση. Δεν είναι αρκετά σκληροί, κυνικοί, αριβίστες, ανενδοίαστοι για να μπορέσουμε να ταυτιστούμε μαζί τους. Πλάσαμε το παραμύθι μιας δύσκολης ζωής, που κάποιοι την είπαν κάποτε και «Κοιλάδα των δακρύων» κι όταν δεν μαζοχιζόμαστε νιώθουμε ότι δεν ζούμε. «Βασανίζομαι άρα υπάρχω». Με τα χρόνια αυτό μας έγινε πετσί. Και τρίτη φύση. Έτσι δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε τα αγαθά της έμπνευσης, της εκστατικής ένωσης με το Όλον, της προσευχής και προσοχής που οφείλουμε στη Φύση και στα φαινόμενα. Ο πλανήτης Γαία που μας φιλοξενεί είναι πανέμορφος, ικανός να χορτάσει όλους, αλλά όχι και την απληστία όλων (για να θυμηθούμε τον Μαχάτμα Γκάντι). Πάρα πολλοί εγωισμοί συναθροίστηκαν πάνω σε ένα μικρό χαλικάκι στην άκρη του Γαλαξία. Κι όπως στο ντοστογιεφσκικό κείμενο, το πιο εύκολο πράγμα είναι να διαφθείρεις μια αθώα ύπαρξη. Και το μεγαλύτερο κρίμα! Διαφθαρήκαμε λοιπόν όλοι. Ακόμα και τους αβατάρ που έρχονται να μας σώσουν μολύναμε. Και μπήκαμε σε καραντίνα. Συμπαντική και κοσμική. Είμαστε όλοι εδώ λοιπόν εγκλωβισμένοι, μακριά από το Ανέσπερο Φως. Χτίσαμε φράγματα, στήσαμε δίχτυα, καλύψαμε τους οφθαλμούς μας με πέπλα (επτά ή και περισσότερα) προκειμένου να μην καούμε από το Φως της Γνώσης και τώρα πληρώνουμε τα λύτρα σε εκείνους (που αφού τα τσεπώσουν) δεν έχουν καμία όρεξη να μας απελευθερώσουν. Σε ποιον άραγε θα συνεχίσουν να πουλάνε την αμφίβολη και περιττή εξουσία τους;
Ο Θωμάς Κινδύνης έπαιξε κλοουνίστικα, με το σώμα και το μυαλό, αλλά όχι και με την καρδιά. Τεχνικώς άρτια η επίδειξή του, όμως πέραν αυτού… τίποτα. Αλλιώς, δεν θα έβγαζε λογύδριο αμέσως μετά το χειροκρότημα της επίσημης πρεμιέρας (ως άλλος …Ντοστογιέφσκι) λησμονώντας να καλέσει στη σκηνή για να υποκλιθούν τους υπόλοιπους άξιους συντελεστές της παράστασης. Όταν το κατάλαβε, ήταν αργά. Είχε πλέον εκτεθεί. Μας κάλεσε να μας κεράσει σπιτικά μεζεδάκια, όμως το «κακό» είχε γίνει. Έδειξε ότι δεν παίζει με την καρδιά, αλλιώς θα ήταν σμπαράλια μετά την παράσταση αυτού του μεγαλειώδους κειμένου. Μίλησε με το «εγώ». Κι αυτό είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που έγραψε ο Ντοστογιέφκσι, ο Χριστός, ο Πλάτων και πολλοί άλλοι φωτισμένοι Δάσκαλοι, ανά τους αιώνες.
Ας είναι. Ακόμα κι έτσι, εμείς κρατάμε την ουσία: Αγάπη, άνευ όρων και ορίων. Είναι ο μόνος τρόπος για να αποδράσουμε όλοι από τη φυλακή που δημιουργήσαμε μόνοι μας. Δεν μας φταίει κανείς άλλος. Ούτε έχθροί ούτε σωτήρες υπάρχουν. Μόνοι μας θα σωθούμε. Με την ενσυναίσθηση. Με την αλληλεγγύη. Μέχρι τότε, είμαστε άξιοι τών παθών μας.
Κωνσταντίνος Μπούρας
INFO:
Θέατρο Μορφές Έκφρασης
Ερμηνεύει ο Θωμάς Κινδύνης
Σκηνοθεσία: Άννα Σεβαστή Τζίμα
Μια παράσταση έκπληξη από τον Θωμά Κινδύνη και την ιδιαίτερη σκηνοθεσία της Άννας Σεβαστής Τζίμα θα σας ταξιδέψει μέσα από το αριστουργηματικό έργο τυο Φ. Ντοστογιέφσκι σ’ έναν κόσμο ονειρικά αληνθινό!!!
Ένα όνειρο γίνεται αιτία να αλλάξει ένας άνθρωπος για πάντα. Ένας άνθρωπος που μέχρι εκείνη τη νύχτα, προετοιμαζόταν για να βάλει τέλος στη δίχως νόημα ζωή του. Από το όνειρο και μετά, θα παλέψει για έναν κόσμο διαφορετικό. Έναν κόσμο τόσο απίστευτα όμορφο και αληθινό, που μόνο ένας γελοίος άνθρωπος θα μπορούσε ποτέ έστω και να πιστέψει ότι μπορεί να υπάρξει!
Γραμμένο το 1877, «Το όνειρο ενός γελοίου» αποτελεί ένα αριστούργημα γραφής και πλοκής που οδηγεί τον θεατή βήμα βήμα από έναν κόσμο εχθρικό για τον άνθρωπο, κενό από αξίες και ιδανικά, έναν κόσμο που βρίσκεται στο ζενίθ της αυτοκαταστροφικής του μανίας, στην άλλη πλευρά – εκεί όπου η ζωή είναι γεμάτη, η ευτυχία πηγάζει από την αγάπη που κρύβουμε μέσα μέσα μας και ο άνθρωπος μπορεί να επικοινωνεί, να νιώθει, να χαίρεται που υπάρχει και να ζει αληθινά.
Συντελεστές
Μετάφραση: Ομάδα Μορφές Έκφρασης
Σκηνοθεσία: Άννα Σεβαστή Τζίμα
Διασκευή κειμένου: Θωμάς Κινδύνης
Μουσική: Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης
Σκηνικά: Κωνσταντίνα Μαρδίκη
Φωτισμός – Βίντεο προβολές: Παναγιώτης Λαμπής
Ερμηνεύει ο Θωμάς Κινδύνης
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Ρήγας
Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιάννης Λάσκαρης
Ηχοληψία: Αντώνης Κουτελιάς
Photo Credits: Μυρτώ Αποστολίδου
Μακιγιάζ: Διονυσία Κωνσταντίνου
