Τάκης Σινόπουλος, 28 πίνακες, Έκθεση στο χώρο Poems&Crimes των εκδόσεων Γαβριηλίδης, Αγίας Ειρήνης 17, Αθήνα 105 51, τηλ. 210328839, www.gavrielidesbooks.gr
Από τον ποιητή και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Από την πρώτη στιγμή που ανέβαινα τα σκαλιά για τον στον εκθεσιακό χώρο των εκδόσεων Γαβριηλίδη, χωρίς να ξέρω καν τι πρόκειται να αντικρύσω, ένιωσα ότι ο εικαστικός Τάκης Σινόπουλος ξεκίνησε εκεί που έφτασε ο ποιητής στο ομηρικό «έρκος οδόντων», στο μη περαιτέρω, σε εκείνο το όριο που γνωρίζουμε καλώς όσοι γράφουμε με το νάμα της ψυχής μας το ιερό… Εκεί αρχίζει το Άφατο, το Άρρητο, το Ασύλληπτο από την ανθρώπινη Λογική, αλλ’ όχι κι από το ανθρώπινο μυαλό. Εκεί «μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις» και το εσωτερικός οφθαλμός αναζητεί κι ανακαλύπτει το Φως μέσα στο Χρόνο και ίσως πέρα από αυτόν. Οι τρεις διαστάσεις της γλυπτικής γίνονται δύο για τη ζωγραφική και τέσσερις για αυτούς που υπερβαίνουν τους περιορισμούς της υλικής τους μορφής και συνεχίζουν να μας ομιλούν από το Επέκεινα.
Το «ποτάμι του Ηράκλειτου» εικονογράφησε ο ποιητής Τάκης Σινόπουλος με σινική μελάνη. Βραχονησίδες που υπερυψώνονται πάνω από τον πλημμυρισμένο Νείλο (ας τον πούμε έτσι, συμβολικά) για να καταβυθισθούν αμέσως μετά την επομένη πλημμυρίδα, όταν η άμπωτη θα έχει περάσει προσωρινώς στο χώρο της Νοσταλγίας. Η ματαιότητα της γραφής καταδεικνύεται εδώ μοναδικά, αφού οι όποιες μορφές, ακόμα κι αυτές που είναι χαραγμένες στην πέτρα είναι καταδικασμένες να τις απαλείψει το νερό με την κυριαρχική, «θηλυκή» δύναμή του.
Εκτός όμως από τις υδρόβιες ρίζες και τους υδροχαρείς βράχους που βαπτίζονται στο υδάτινο στοιχείο, ο ποιητής Τάκης Σινόπουλος, σε δύο από τους είκοσι οκτώ εκτιθέμενους πίνακές του πειραματίστηκε με τους κάκτους και ειδικότερα τον αθάνατο, ενώ οι φραγκοσυκιές ζωγραφισμένες από το Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα και ο μπερντές του παραδοσιακού θεάτρου σκιών κάνουν αισθητή την δυναμική τους είσοδο στο εικαστικό του εργαστήρι.
Επηρεασμένες από την Ελένη Βακαλό είναι οι «χρωματιστές» ζωγραφιές του που εικονογραφούν την συλλογή «Γκρίζο Φως», η οποία όπως μας ενημέρωσε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος, διδάκτωρ Φυσικής και ποιητής Ξάνθος Μαϊντάς, ανευρίσκεται στο αρχείο και θα αναπαραχθεί ψηφιακώς προκειμένου να ξανατυπωθεί.
Μια έκθεση που θα μεταφερθεί κι αλλού, οπότε συστήνω σε κάθε λάτρη της Ποίησης και της Ζωγραφικής να την επισκεφθεί.
Εκτός όμως από τον συνοδευτικό Κατάλογο της Έκθεσης (με ένα κείμενο της Ηρώς Νικοπούλου), κυκλοφορεί και το εξαιρετικά διαφωτιστικό βιβλίο:
Ξάνθος Μαϊντάς (εισαγωγή-επιμέλεια), Το μεγάλο μαύρο φως. Ο ποιητής Τάκης Σινόπουλος (1917-1981), Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος – Εκδόσεις Γαβριηλίδης, το πέμπτο βιβλίο στη σειρά «Δύο αιώνες Ελληνικής Ποίησης», Αθήνα 2016, σ. 184, ISBN: 978-960-576-585-9, Λ.Τ.10,00 €.
Πέμπτο στη σειρά «Δύο αιώνες ελληνικής ποίησης» που συνεκδίδουν το Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος με τις Εκδόσεις Γαβριηλίδη κι εντάσσεται στο πλαίσιο τριετούς κύκλου εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται στην έδρα του ιδρύματος. Πρόκειται για πανοραμικές ανθολογήσεις και παρουσιάσεις από σύγχρονους Έλληνες ποιητές ευτυχών στιγμών της νεοελληνικής μας ποίησης από τις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα μέχρι και σήμερα.
Εξαιρετικά διαφωτιστικό το εισαγωγικό σημείωμα του επιμελητή του τόμου και προέδρου του Ιδρύματος Τάκη Σινόπουλου Δρ. Ξάνθου Μαϊντά, όπου με οξυδερκή παρατηρητικότητα κι ευφρόσυνη σχολαστικότητα ξεναγεί τον αναγνώστη στο ποιητικό σύμπαν ενός σπουδαίου ποιητή που γιορτάζουμε φέτος τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του.
Οι εκδηλώσεις του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος – Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης τελούν υπό την αιγίδα του Δήμου Νέας Ιωνίας.
Στον ίδιο τόμο, εκτός από τις βιβλιογραφικές αναφορές, την εργοβιογραφία και την εργογραφία, ανθολογούνται από τον Ξάνθο Μαϊντά χαρακτηριστικά ποιήματα του Σινόπουλου από τις συλλογές: Μεταίχμιο, Άσματα Ι – ΙΧ, Η γνωριμία με τον Μαξ, Μεταίχμιο Β’, Ελένη, Η νύχτα και η αντίστιξη, Το άσμα της Ιωάννας και του Κωνσταντίνου, Δρομοδείχτες, Πέτρες, Νεκρόδειπνος, Το χρονικό, Ο χάρτης, Το γκρίζο φως, Η ποίηση της ποίησης.
Το στοιχείο του Θανάτου που εντοπίζεται απειλητικό και στους είκοσι οκτώ πίνακες δεσπόζει στην ποίηση του Σινόπουλου ήδη από το πρώτο ποίημα «Ελπήνωρ» που δημοσιεύτηκε (όπως μαθαίνουμε από την κατατοπιστική εισαγωγή) στα Φιλολογικά Χρονικά του 1944. Αλλά κι ο «Νεκρόδειπνος για τον Ελπήνορα», ποίημα αφιερωμένο στον Νίκο Σταύρου κυριαρχεί στη συλλογή Μεταίχμιο (1951).
Όσο για τη σχέση του Σινόπουλου με την προσωκρατική έννοια κι αντίληψη του Χρόνου, ο ευφυής επιμελητής και μελετητής του έργου του Σινόπουλου Ξάνθος Μαϊντάς επιλέγει ορθώς να παραθέσει στη σελ. 20 αυτού του πονήματος μία δήλωση του ίδιου του εικαστικού ποιητή: «Εμένα ο χρόνος με βασάνισε, με ρήμαξε σιγά σιγά. Κάποτε περπατώντας συντροφιά με τον Ηράκλειτο πελώριος ήτανε. Σημαίνειν μονάχα σημαίνειν, μού ’λεγε. Γκρινιάρης και σκατόγερος δεν καταλάβαινα, βλαστήμαγε συνέχεια υποκριτές κι ομοφυλόφιλους. Και χώρια τον καθένα έργο κι όνομα». Προσέξτε πώς επιλέγει να μην βάλει στίξη, δημιουργώντας έτσι μία ηθελημένη σύγχυση στον αναγνώστη επιτρέποντας έτσι στην ομιλούσα ποιητική φωνή να ταυτίζεται με το προσωπείο του Ηράκλειτου, να ειρωνεύεται αλλά και να αυτοσαρκάζεται. Η ίδια παράγραφος με άλλη στίξη διαφοροποιεί τελείως το νόημα κι έτσι καταδεικνύεται η πλήρης λογοτεχνική αρματωσιά του Τάκη Σινόπουλου. Το ξαναγράφω με περισσότερα σημεία στίξης: «Εμένα ο χρόνος με βασάνισε, με ρήμαξε σιγά σιγά. Κάποτε, περπατώντας συντροφιά με τον Ηράκλειτο… πελώριος ήτανε. Σημαίνειν μονάχα σημαίνειν, μού ’λεγε. Γκρινιάρης και σκατόγερος, δεν καταλάβαινα, βλαστήμαγε συνέχεια: υποκριτές κι ομοφυλόφιλους. Και χώρια τον καθένα: έργο κι όνομα». Πρόκειται για το ίδιο νόημα; Και βέβαια όχι. Απόδειξη πως στην ποίηση μορφή και περιεχόμενο είναι ένα κι ο ποιητής ρυθμολογεί ακόμα κι όταν πεζολογεί.
Κωνσταντίνος Μπούρας
Info:
http://www.gavrielidesbooks.gr/showtitle.aspx?vid=2223
