Από τον θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Το «Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» σε σύγχρονη – γαλλική – ανεπτυγμένη εκδοχή, με ποιητική έκθεση συναισθημάτων κι αδιέξοδων καταστάσεων που εκπηγάζουν από την αρχετυπική σύγκρουση για την εξουσία μεταξύ αρσενικού και θηλυκού. Στα απομονωμένα χωριά, στις κλειστές αγροτικές κοινωνίες, ο «πατέρας-αφέντης» (για να θυμηθούμε την ταινία των αδελφών Ταβιάννι), αυτή η αποτροπαϊκή κι αποτροπιαστική θεοποιημένη φιγούρα, καταδυναστεύει τα θηλυκά, αλλά και τον αρσενικό γιο που κινείται στο ίδιο «κοτέτσι». Οι γυναίκες είναι σαστισμένες ανάμεσα σε αυτούς τους δύο ισχυρούς πόλους που μονοπωλούν το ενδιαφέρον τους. «Ο παλιός είν’ αλλιώς αλλά ο νέος είν’ ωραίος», όπως λέγαμε και στο στρατό. Το ερωτικό ενδιαφέρον αγγίζει και ξεπερνά τα όρια της αιμομειξίας. Τα παιχνίδια εξουσίας καταλήγουν στην επιβολή του δικαίου του ισχυροτέρου πάντα. Κι όπως τα αιλουροειδή στη ζούγκλα μαρκάρουν την περιοχή τους και τη διεκδικούν με μονομαχίες αρσενικών, έτσι κι ο ασθενέστερος γιος αναγκάζεται να εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία. Είναι τόσο θυμωμένος που δεν πηγαίνει ούτε στην κηδεία του πατέρα του. Κόβει κάθε επαφή, κάνει – κάπου μακριά – τη ζωή του, δεν δίνει σημεία ζωής, αλλά γυρίζει εκεί για να πεθάνει, σαν πληγωμένο λιοντάρι, όπως κάνει ο νεαρός κύριος Άλβινγκ στους «Βρικόλακες» του Ίψεν. Κι οι γυναίκες του παραστέκουν, με προεξάρχουσα τη μάννα, που όλα τα έβλεπε αλλά όλα τα κουκούλωνε…
Πολύ ενδιαφέρον στόρι, δεν νομίζετε; Και τόσο αρχετυπικό. Ο γάλλος εκλιπών (σε ηλικία μόλις 38 χρονών) «ολικός» άνθρωπος του Θεάτρου, ο Ζαν Λυκ Λαγκάρς καταφέρνει το ακατόρθωτο: να γίνει κλασικός σε τόσο μικρή ηλικία και ν’ αποχωρήσει από τον μάταιο τούτο κόσμο αφήνοντας – όπως ο Κολτές – το ανεξίτηλο στίγμα του. Δεν είναι και λίγο αυτό. Ύψιστο κατόρθωμα. Δεν θα εξετάσουμε εδώ τα εργοβιογραφικά του στοιχεία. Στα κριτικά μου σημειώματα υπάρχει το θεατρικό γεγονός αυτό καθ’ εαυτό κι ο ανεμοστρόβιλος που γεννά στην ψυχή του επαρκούς θεατή.
Ε, λοιπόν, στον ατμοσφαιρικό χώρο του θεάτρου με το χαρακτηριστικό όνομα «Προσωρινός» καθισμένοι σαν σε σαλόνι αρχοντικού χωριάτικου σπιτιού απολαμβάνουμε μια σύγχρονη τραγωδία και την υπέρβασή της. Άθλος, μεγάλος άθλος. Και πρώτα-πρώτα ξεκινάμε με την μετάφραση. Ο καθηγητής και ιδιαίτερα έμπειρος στα μεταφραστικά θέματα, καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου, έπλασε ένα νέο κείμενο, πιστό στο πρωτότυπο αλλά πρωτογενώς εναργές και δυναμικό. Λόγος ποιητικός και δραματικός, υπερβατικός αλλά και ρεαλιστικός, ονειρικός αλλά κι αλληθοφανής, συνειρμικός αλλά και κινηματογραφικά συνεπής με τα εσωτερικά τοπία που περιγράφονται κι αναπτύσσονται δια του λόγου και των παραγλωσσικών σημείων. Θα περιμένω να δω κι αρχαία τραγωδία μεταφρασμένη από τον εμβριθή καθηγητή και γνώστη της θεατρικής γλώσσας.
Η σκηνοθέτις Εστέρ Αντρέ Γκονζάλες με βοηθό τον Γρηγόρη Δροσίδη έκανε θαύματα! Δεν είναι εύκολο πράγμα να ανα-στήσεις θεατρικά έναν ποιητικό λόγο και το σύγχρονο γαλλικό θέατρο διακρίνεται για την πληθωρικότητα της γλωσσικής έκφρασης. Ελάχιστα υπονοούνται ή παραλείπονται. Το νυστέρι του συγγραφέα μεταφράζει σε λόγια το Άρρητο. Αυτό το υλικό πρέπει να το επαναδραματοποιήσεις, να του προσδώσεις τη σωματικότητα που απαιτεί η θεατρική πράξη, να ψηλαφήσεις τις ρωγμές και τις υποστρώσεις του. Το αποτέλεσμα δικαίωσε την σκηνοθέτιδα. Οι πέντε ηθοποιές ήταν άψογες, με μέτρο, ρυθμό κι αρμονική συνύπαρξη. Εύγε τους. Καμία δεν υπερκάλυψε τις άλλες κι η κάθε μία ήταν αναγνωρίσιμη ως μονάδα. Σημειώστε τα ονόματά τους γιατί θα τις ξαναδούμε και σε άλλες επιτυχίες: Άννα Αναστασιάδου, Χρυσούλα Ζαχαριάδη, Ευαγγελία Καμπερίδου, Όλγα Κωνσταντοπούλου, Βιβή Σμέτη.
Μην χάσετε αυτό το “off–Broadway” σημαντικό θεατρικό γεγονός!!!
Κωνσταντίνος Μπούρας
Info:
Θεατρικός χώρος «Προσωρινός»
Δεινοκράτους 103,Κολωνάκι (πίσω από το Ναυτικό Νοσοκομείο), +30 6932500545,
Δευτέρα & Τρίτη στις 21:00
Τηλ. κρατήσεων: +306943564344
Διάρκεια: 80’
Είσοδος 10 ευρώ
Συντελεστές:
Μετάφραση: Δημήτρης Φίλιας
Σκηνοθεσία – Κίνηση: Εστέρ Αντρέ Γκονζάλες
Σκηνικά – Κοστούμια: Χρήστος Κωνσταντέλλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Γρηγόρης Δροσίδης
Διδασκαλία φωνητικής: Κώστας Χατζηδημητρίου
Φωτογραφίες: Λευτέρης Εφραίμης
Teaser – Trailer: Πέτρος Γκίκας
Radio spot: Νέστορας Κοψιδάς
Παίζουν: Άννα Αναστασιάδου, Χρυσούλα Ζαχαριάδη, Ευαγγελία Καμπερίδου, Όλγα Κωνσταντοπούλου, Βιβή Σμέτη
