Από τον θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Θα ξεκινήσω από το τέλος. Βγαίνοντας και σιγοκουβεντιάζοντας με τον ποιητή Γιώργο Χρονά στρίψαμε δεξιά και είδαμε δυο νέα παιδιά να τρώνε πάνω στο παρτέρι που είναι θαμμένος ο Μιχάλης Κακογιάννης. Συγκινήθηκα θανατερά, γιατί σκέφτηκα ότι αυτή είναι η μόνη αθανασία που μας είναι εφικτή: πρώτα το έργο, όσο ζούμε, και μετά μία στέγη για να μπαίνουν οι καλλιτέχνες και να δημιουργούν κι επάνω από το μέτρο γης που κερδίζουμε άμα τη αναχωρήσει μας από τον μάταιο τούτο κόσμο, τα παιδιά να παίζουν, να γελάν, να τραγουδάνε και να τρώνε τα αγαθά της γης ως κόλλυβα, ως σπονδή στους φευγάτους. Θυμάμαι όταν πήγα στο Μεξικό και γιορτάζανε τη μέρα των νεκρών, πώς έτρωγαν και τραγουδούσαν και διασκέδαζαν πάνω στις βάρκες που περιέπλεαν τον δικό τους «Αχέροντα». Αυτή είναι η ελληνική, πελασγική στάση ζωής, που νοθεύτηκε από μεταφυσικές και μονοθεϊστικές εμμονές, οι οποίες υποδούλωσαν το ανθρώπινο είδος σε μια άχαρη «Κοιλάδα των δακρύων».
Στην παράσταση τώρα. Ο Σταμάτης Κραουνάκης ως σκηνοθέτης και συνθέτης έχει την αίσθηση του ρυθμού, βασίζεται στους ήχους, χωρίς να περιφρονεί τις εικόνες, συνθέτοντας ένα θέαμα «ορατοριακό» αλλά ουχί στατικό. Ίσως θα έπρεπε να ξανοιχτεί σε πιο βαθιά διανοουμενίστικα νερά, χωρίς να γίνει, βεβαίως, κουλτουριάρης, γιατί τότε θα έχανε το χιούμορ, αλλά και τον προσανατολισμό του. Πήξαμε στους δήθεν και στους δοκησίσοφους. Οι ζωντανοί καλλιτέχνες και δημιουργοί κινούνται στον αντίποδα αυτής της σοβαροφάνειας του «πολιτικώς ορθού». Ευτυχώς.
Ο Πασχάλης Τσαρούχας είναι ένας ηθοποιός στη γραμμή του αξέχαστου Χρήστου Τσάγκα. Μακριά από την «στημένη» φωνή ενός Μάνου Κατράκη, έρχεται να προσδώσει σωματικότητα στον «Ληστή» που ερμηνεύει με άκρα φωνητικότητα. Εύγε του. Δύσκολο το εγχείρημα.
Γιατί το έργο του Δημήτρη Ν. Μανιάτη, διακρίνεται από μια διαχρονική χρήση της ελληνικής γλώσσας, πολλές φορές διανθισμένης με επιστημονισμούς και λόγιες εκφράσεις που δεν θα ταίριαζαν στο στόμα ενός «κλέφτη κι αρματωλού» του δέκατου ένατου αιώνα. Αυτή όμως η ελεύθερη, μη αληθοφανής χρήση του γλωσσικού κώδικα, είναι σαφώς «μεταμοντέρνα» και θεμιτή, αφού όλα αντιμετωπίζονται ως «υλικό παράστασης» και θεραπεύουν την υψηλή Τέχνη του Διονύσου μακριά από νατουραλισμούς, ρεαλισμούς και παρωχημένες κατασκευές του ανθρώπινου μυαλού.
Στο σύνολό της μια ευπώλητη ποιοτική παράσταση που δεν μπορεί να την προσπεράσει εύκολα κανείς, γιατί θέτει στο υπο-κείμενο πολλά σύγχρονα προβλήματα Εξουσίας κι Ελευθερίας. Ο «φυσικός άνθρωπος» του Ρουσώ βρίσκει στον συγκεκριμένη «Ληστή» τον ιδανικό εκπρόσωπό του, ίσως. Όσο κι αν διαφωνούσε ο μεγάλος Διαφωτιστής με ορισμένες ακραίες πολιτικές απόψεις, στάσεις και πρακτικές του δραματικού αυτού αντι-ήρωος.
Κωνσταντίνος Μπούρας
Πληροφορίες από τον επίσημο Διαδικτυακό τόπο του Ιδρύματος Κακογιάννη http://www.mcf.gr/el/whats_on/?ev=o_listis_toi_dimitri_maniati_se_skinothesia_stamatis_kraoinakis_me_ton_pashali_tsaroiha
Από Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου έως Πέμπτη 2 Απριλίου 2015
κάθε Πέμπτη στις 21:00
«Ο Ληστής»
του Δημήτρη Μανιάτη
Σκηνοθεσία: Σταμάτης Κραουνάκης
Με τον Πασχάλη Τσαρούχα
Δεν ξέρουμε ποιος είναι. Ο θρυλικός Γιαγκούλας; Ο Νταβέλης; Ένας από τα τρομερά αδέλφια Ρέντζου, ο Θωμάς Γκαντάρας; Ο ληστής με τις γλαδιόλες; Ο Παλαιοκώστας; Ένα πρόσωπο που εμπεριέχει όλα τα παραπάνω και πολλά άλλα ή τίποτε από όλα αυτά, παρά ένας τρελός που παραληρεί για μια ζωή, που φαντάστηκε πως έγινε κάπως έτσι;
Σε ένα ακαθόριστο χρονικά τοπίο, ο ληστής της παράστασης δεν είναι μόνο ένα παραβατικό -σύμφωνα με τις ισχύουσες δομές- πρόσωπο. Είναι ένας αντιφατικός, πολύσημος άνθρωπος με αγροτικό στακάτο λόγο, πάθη, ζήλιες, μίση, αγάπη. Μια φλεγόμενη φιγούρα που διηγείται τη δική της ιστορία, τη δική της εκδοχή της Ιστορίας, ένας αρνητής της τάξης που επικηρύχθηκε από τον κόσμο επειδή διατύπωσε το δικό του.
Με ένα παραληρηματικό φλας μπακ οι εικόνες μιας ακραίας ζωής στην ύπαιθρο και στα όρη, παρατάσσονται μπροστά μας από την αφήγηση του κοινωνικού ληστή. Και κάπου μέσα στις μάχες, τα καρτέρια, τις ψαλμωδίες ληστρικών τραγουδιών ακαπέλα από τον ίδιο, τις συμπλοκές, τις διαπραγματεύσεις, δεσπόζει η εικόνα της ερωμένης. Της γυναίκας που αγάπησε, του έδινε κουράγιο η ίδια της η ύπαρξη και δεν πρόλαβε ούτε να της το πει. Μέχρι τον τελικό λυτρωμό.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Κείμενο: Δημήτρης Ν. Μανιάτης
Διδασκαλία: Σταμάτης Κραουνάκης
Κοστούμια- Προβολές: Βασίλης Παπατσαρούχας
Βοηθός Σκηνοθέτη/Οργάνωση Παραγωγής: Μαίρη Καλδάρα
Τεχνικός φωτισμών: Νίκος Συρίγος
Μακιγιάζ: Γιάννης Παμούκης
Φωτογραφίες: Γιάννης Πρίφτης
Προβολή+Επικοινωνία: Δέσποινα Κραουνάκη
Ερμηνεία: Πασχάλης Τσαρούχας
Απόσπασμα του Δημήτριου Παπαρρηγόπουλου
από τις «Σκέψεις ενός Ληστού» μελοποίησε
ο Σταμάτης Κραουνάκης
Ευχαριστούμε τον κ. Γιώργο Ζιάκα για την πολύτιμη βοήθειά του
Ευχαριστούμε το ατελιέ της κ. Παναγιώτα Τζομπανάκη
