Από τον θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Η Μπέτυ Αρβανίτη είναι μεγάλη ηθοποιός. Απόδειξη ο τρόπος που διαχειρίζεται τον εαυτό της και το θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας όλ’ αυτά τα χρόνια. Απλή, αυθεντική, τελειοθήρας, Κυρία με κάππα κεφαλαίο, ξέρει να διαλέγει συνεργάτες αξιοποιώντας τα ταλέντα και τις ικανότητές τους στο έπακρο, χωρίς ν’ ασχημονεί επάνω τους, χωρίς να εφαρμόζει στην πράξη το δίκαιο του ισχυροτέρου…(όπως κάποιοι άλλοι…). Δύναμή της το κοινό που την ακολουθεί σταθερά και την ψηφίζει με τον οβολό του τακτικά. Η εκφραστικότητά της είναι απαράμιλλη. Πολύ πέρα από κινηματογραφικούς κώδικες κι ευκολίες τηλεοπτικές, η θεατρική της παρουσία είναι στέρεα, η μεταλλαγή της από ρόλο σε ρόλο ολοκληρωτική.
Λιτά τα σκηνικά αυτής της παράστασης. Η προβολή στην μεγάλη οθόνη του τέταρτου τοίχου, με τους θεατές καθισμένους σε τρεις πτέρυγες, έδιδε άλλο βάθος και προοπτική στο φρικιαστικό αυτό έργο που παραπέμπει σε αρχετυπικές συγκρούσεις πρωταρχικών ενστίκτων αυτοσυντήρησης-ερωτικού-αυτοκαταστροφής. Αν τηρούσαμε τις αναλογίες, θα λέγαμε πως αυτό το ποιητικό έργο του μεγάλου δραματουργού στέκει σε ίση απόσταση ανάμεσα στην αρχαία τραγωδία και στο αστικό δράμα. Οι δυνάμεις που συμπλέκονται είναι διαχρονικές και παγκόσμιες. Η εκμετάλλευση ανθρώπου από ανθρώπου (ακόμα και μέσα στη στενή οικογένεια), η αδικία, η ανισοκατανομή των φυσικών πόρων, η εξοργισμένη Φύση που απειλεί το κυρίαρχο είδος μας με αφανισμό, η ανάγκη του ανθρώπου να αγαπηθεί και να σμίξει με τους άλλους σε αντίθεση με το κυρίαρχο εγώ που απαιτεί εξουσία κι επιβολή… όλ’ αυτά σε διαρκή ηρακλείτεια ροή. «Οι αυθεντικοί ποιητές αναζητούν τον Θεό», λέει η μητέρα-αράχνη-σαρκοβόρο φυτό στο αριστούργημα αυτό του Τεννεσσή Ουίλλιαμς. Πόσο αλήθεια είναι! Μόνον που ο θεός – όπως και η Φύσις – «κρύπτεσθαι φιλεί» κι αλίμονο σ’ αυτόν που θα περιοριστεί στην επιδερμική εξέταση των φαινομένων με τις πέντε και μόνον πέντε αισθήσεις του. Η «φωτογραφική» άποψις της ζωής και του ανθρωπίνου σώματος (ως εικόνα του Θεού), εξιδανικεύει την αιώνια νεότητα και την ανακηρύσσει σε αυταξία απαράμιλλη. Ο έρωτας γίνεται ναρκισσιστικό σπορ για αργόσχολους ή μανία επιβεβαίωσης για καταθλιπτικούς. Μόνον η συμφιλίωσις με το γήρας, την ασθένεια και την ανημπόρια και τον θάνατο δίνει στον άνθρωπο την περιορισμένη σοφία του έμπειρου όντος που αντιπαρέρχεται τις προκλήσεις του βίου με την μόνη τεχνική που μπορεί να μεταχειρισθεί: την φιλοσοφημένη απάθεια: ούτε υπερβολικοί ενθουσιασμοί ούτε αβυσσαλέες απογοητεύσεις. Αυτή η αρχαιοελληνική στάση ζωής, τόσο διαφορετική με τον μελοδραματισμό του ανθρώπου στον Δυτικό Πολιτισμό, είναι η μόνη εγγύηση για την εξασφάλιση του Δικαίου, της Ισονομίας, της Ισότητας, της Ελευθερίας, και της Αδελφοσύνης όλων των ανθρώπων. Κάθε άλλη υπερβολή συνιστά Ύβριν και τιμωρείται από τη Νέμεσι, τη Δίκη και τη Θέμιδα.
Απόλαυσα την παράσταση «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι» στο «Θέατρο Οδού Κυκλάδων». Τόσο ανανεωμένο το παλιομοδίτικο αυτό και κάπως υπερβολικό (σχεδόν ρετρό) μελοδραματικό έργο. Η διανομή έξοχη.
Πρόσωπα του έργου και θίασος (με τη σειρά εμφάνισης που ορίζει ο συγγραφέας):
Βάϊολετ Βέναμπλ: Μπέττυ Αρβανίτη
Δρ Τσουκρόβιτς: Αλέξανδρος Βάρθης
Δεσποινίς Φόξχιλ / Αδελφή Φελίσιτι: Άννα Πατητή
Κυρία Χόλι: Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη
Τζορτζ Χόλι: Γιάννης Φλουράκης
Κάθριν Χόλι: Λουκία Μιχαλοπούλου
Τον Σεμπάστιαν Βέναμπλ από την οθόνη υποδύεται ο Νίκος Κουρής.
Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Μαυρίκιος, που φιλοτέχνησε και τη μετάφραση, έδωσε ακόμα μία άρτια παράσταση που φέρει τη σφραγίδα και την υπογραφή του: έντονη θεατρικότητα, χρήση πολυμέσων και βιντεοπροβολών (συνάντηση έβδομης και διονυσιακής τέχνης), ιδιότυπη αποστασιοποίηση, στυλιζάρισμα, ρυθμική συγχορδία φωνών και σωμάτων, χορογραφημένες κινήσεις, δραματικοί (σχεδόν μπαρόκ) φωτισμοί.
Σκηνικά: Δημήτρης Πολυχρονιάδης
Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Μουσική: Στάθης Σκουρόπουλος
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Βίντεο: Χρήστος Δήμας
Συνεργάτης στη Σκηνοθεσία: Μανώλης Δούνιας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Άννα Πατητή
Μακιγιάζ: Γιάνης Παμούκης.
Hair Design: Daniel Αθανασίου
Για τα ένθετα κινηματογραφικά:
Σκηνοθεσία: Χρήστος Δήμας
Φωτογραφία/Ειδικά εφέ: Άγγελος Παπαδόπουλος
Μοντάζ: Ιωάννα Σπηλιοπούλου
Ο κανιβαλισμός της τελικώς περιγραφομένης σκηνής δίδεται με τέτοιο αισθητικά παραληρηματικό τρόπο που δεν σοκάρει τον θεατή.
Ας μην λησμονούμε και την φρικιαστική ιστορία που υποκρύπτεται κάτω από το άσχετο, αθώο (;) παιδικό τραγουδάκι «Ήτανε ένα μικρό καράβι… να δούμε ποιος θα φαγωθεί». Η πραγματική ιστορία κανιβαλισμού στα χρόνια του Ναπολέοντα καμουφλάρεται κάτω από την παιδική ελαφρότητα…
Εδώ η θεατρική κινηματογραφικότητα σώζει το θυμικό του κοινού από υπερφόρτωση κυκλωμάτων, αφού η υποκειμενική, βιωμένη και μαρτυρημένη πραγματικότητα κινείται μεταξύ εφιάλτη, παραισθήσεων κι εκκεντρικής ψυχοπαθολογίας. Όπως και στην αρχαία τραγωδία, το τερατώδες ξυπνά το θηρίο του κατώτερου εαυτού μέσα μας, το εξαγνίζει, το καθαίρει και το λυτρώνει. «Δι’ ελέου και φόβου περαίνουσα την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν…» (Αριστοτέλης, Περί Ποιητικής).
Κωνσταντίνος Μπούρας
πληροφορίες για την παράσταση από τον επίσημο ιστότοπο του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας:
Το Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας παρουσιάζει από τις 25 Δεκεμβρίου 2014 το αριστούργημα του Tennessee Williams, ‘Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι’.
Ένας ερευνητής βυθίζεται σε μια σκοτεινή υπόθεση ανθρωποφαγίας στα χρόνια του μεσοπολέμου. Θύμα είναι ένας ομοφυλόφιλος ποιητής , ο Σεμπάστιαν Βέναμπλ, και θύτες κάποιοι έφηβοι εξαθλιωμένοι από κάθε μορφής πείνα.
Ο ποιητής, μετά από 25 καλοκαίρια που γύριζε τον κόσμο έχοντας στο πλάι του τη λαμπερή μητέρα του Βάιολετ, πήρε τη μοιραία απόφαση να την αντικαταστήσει με την εξαδέλφη του Κάθριν, αθώα και ανέτοιμη να υποδυθεί τον ρόλο του «κράχτη», όπως λέει η ίδια. Η Βάιολετ όμως κατηγορεί την Κάθριν ως ιδιοτελή και ανίκανη να προστατέψει τον ευαίσθητο δημιουργό, την κλείνει σε ψυχιατρική κλινική και επιδιώκει να της γίνει λοβοτομή, για να πάψει να αφηγείται το φριχτό τέλος του Σεμπάστιαν διασύροντας τη μνήμη του ανυπεράσπιστου ποιητή.
Η αντιπαράθεση και η κατάθεση ψυχής των δυο γυναικών τις τοποθετούν στην πρώτη γραμμή των μεγάλων ηρωίδων του Tennessee Williams, ο οποίος για μια ακόμα φορά αυτοβιογραφείται, ειδικά ως προς το βιωματικό τραύμα της λοβοτομής: η αγαπημένη του αδελφή Ρόουζ, ύστερα από επιμονή της μητέρας τους, είχε υποβληθεί στην ολέθρια αυτή επέμβαση, που την άφησε για πάντα διανοητικά ανάπηρη.
Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα έργα του διάσημου Αμερικανού συγγραφέα, το οποίο γνώρισε τεράστια επιτυχία και ως κινηματογραφική ταινία (1959). Στην Ελλάδα έχει παρουσιαστεί αρκετές φορές, αναμένεται όμως με ιδιαίτερο ενδιαφέρον η σκηνοθεσία του Δημήτρη Μαυρίκιου, ο οποίος μας έχει ήδη χαρίσει έναν μοναδικό Tennessee Williams με τον «Γυάλινο Κόσμο» του, μια παράσταση που άφησε εποχή. Η συνεργασία του με τη θεατρική εταιρεία “Πράξη” και την Μπέττυ Αρβανίτη, που επί 27 χρόνια παρουσιάζει έργα ρεπερτορίου, σίγουρα θα συζητηθεί στη φετινή θεατρική Αθήνα.
Πρόσωπα του έργου και θίασος (με τη σειρά εμφάνισης που ορίζει ο συγγραφέας):
Βάϊολετ Βέναμπλ: Μπέττυ Αρβανίτη
Δρ Τσουκρόβιτς: Αλέξανδρος Βάρθης
Δεσποινίς Φόξχιλ / Αδελφή Φελίσιτι: Άννα Πατητή
Κυρία Χόλι: Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη
Τζορτζ Χόλι: Γιάννης Φλουράκης
Κάθριν Χόλι: Λουκία Μιχαλοπούλου
Τον Σεμπάστιαν Βέναμπλ από την οθόνη υποδύεται ο Νίκος Κουρής.
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μαυρίκιος
Σκηνικά: Δημήτρης Πολυχρονιάδης
Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Μουσική: Στάθης Σκουρόπουλος
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Βίντεο: Χρήστος Δήμας
Συνεργάτης στη Σκηνοθεσία: Μανώλης Δούνιας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Άννα Πατητή
Μακιγιάζ: Γιάνης Παμούκης.
Hair Design: Daniel Αθανασίου
Για τα ένθετα κινηματογραφικά:
Σκηνοθεσία: Χρήστος Δήμας
Φωτογραφία/Ειδικά εφέ: Άγγελος Παπαδόπουλος
Μοντάζ: Ιωάννα Σπηλιοπούλου
Το έργο παίζεται κάθε Τετάρτη και Κυριακή στις 8μμ. Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 9μμ.
Τιμές εισητηρίων: 19 ευρώ, 16 ευρώ, 13 ευρώ. Φοιτητικό: 13 ευρώ
