«Η αυτοκράτειρα» του Δούκα Καπάνταη, φιλοσοφική παραβολή για το πιθανό ζοφερό μέλλον που μας περιμένει, αν γίνει η (Νέα) Γη ρωμαϊκή αρένα, όπου οι διεστραμμένοι αυτοκράτορες θα τάζουν στους σκλαβωμένους ανθρώπους άρτον και βίαια αιματοβαμμένα θεάματα.
Από τον ποιητή, θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Βγαλμένο μέσα από τη «Φιλοσοφία στο μπουντουάρ» του Μαρκήσιου ντε Σαντ αυτό το μελλοντολογικό αφήγημα, παραθέτει με άκρα ωμότητα κι αντιρομαντική βιαιότητα όλη την απελπισία του ανθρώπου όταν επιβιώνει χωρίς να ζει κι όταν χάνει την ελευθερία του με ανύπαρκτα (υποθετικά) ανταλλάγματα. Κάπου μεταξύ κινηματογραφικού «Μονομάχου» (με τον έξοχο Ράσσελ Κρόου) και τηλεοπτικού “Survivor” αυτό το υποθετικό θέαμα πηγάζει θαρρείς από τους χειρότερους εφιάλτες του Συλλογικού Ασυνείδητου κι έχει το παγκοσμίως κοινό άλλοθι «εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω», ή αλλιώς: αν δεν υπήρχαν οι επικίνδυνες πλανεύτρες μάγισσες Σειρήνες ο πολυμήχανος και παμπόνηρος Οδυσσέας δεν θα χρειαζόταν να δεθεί στο κατάρτι. Και η απορία που αναδύεται παρευθύς στο φιλοπερίεργο συνδημιουργικό μυαλό μου είναι: και γιατί δεν βούλωνε τα αυτιά του; Γιατί προτίμησε να έχει «και την πίττα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο»; Τι θα του προσέθετε εκείνη η ακρόαση που δεν είχε μέχρι τότε ζήσει; Μα την ανάδυση του τέρατος, του κτήνους από τα βάθη της Πανανθρώπινης Ψυχής, που όπως όλοι οι πανευφυείς δράκοντες υποδύεται το Κάλλος και μιμείται την Αρμονία προκειμένου να σαγηνεύσει και να παρασύρει στον ιστό της αράχνης τα ανυποψίαστα θύματά του. Αυτές οι Σειρήνες – κατά τη γνώμη μου ήταν απείρως πιο επικίνδυνες, δυσαρμονικές και ά-σχημες από τον μονόφθαλμο Κύκλωπα, από τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, από τις γοργόνες ακόμα… Αλλιώς, γιατί θα έπρεπε να δεθεί ο ήρωας; Το φοβόταν; Δυο μουσικούλες κι ένα τραγουδάκι; Και βέβαια όχι. Από την άλλη, θα μπορούσε να είναι το πρελούδιο της πυθαγόρειας «αρμονίας των σφαιρών» από άλλες διαστάσεις, εκεί όπου το άτομο είναι ελεύθερο, ευτυχισμένο και βιώνει τη γαλήνη της ένωσης με το Όλον/ΆΠΑΝ/ΈΝ… Σε αυτή την περίπτωση ο Οδυσσέας κινδυνεύει να τσακιστεί, να αυτοκτονήσει, να απαρνηθεί την Ιθάκη και την πιστή Πηνελόπη και να κυνηγήσει το παραμύθι του σε άλλες διαστάσεις… Και στις δύο περιπτώσεις κρατάμε ότι ο ήρωας της κουρσεμένης Τροίας δεν μπορεί να αντισταθεί στο άκουσμα του τραγουδιού των Σειρήνων… Το ίδιο ισχύει και με την ανάγνωση του πρώτου μέρους αυτού του περίεργου, προκλητικού και πολυεπίπεδου βιβλίου του Δούκα Καπάνταη, που εγώ δεν το βρήκα καθόλου «βέβηλο»… Τουναντίον. Ένα αθώο εφηβικό ανάγνωσμα για παιδιά του παρόντος που έχουν δει τα πάντα σχεδόν στις οθόνες του tablet τους. Τώρα το τι είναι «χυδαίο», «πονηρό», «ανόσιο» εξαρτάται από τα ιδανικά, τα ιερά και όσια του συνδημιουργού αναγνώστη.
Το σίγουρο είναι ότι ο συγγραφέας Δούκας Καπάνταης, ως κάτοχος δύο διδακτορικών φιλοσοφίας, δεν τρελάθηκε ξαφνικά και ζήλεψε τη δόξα του Μαρκήσιου ντε Σαντ, ούτε αποφάσισε – φαντάζομαι – να γίνει πορνογράφος σε μια κρίση μέσης ηλικίας.
Πορνογραφική είναι η σύγχρονη διαφήμιση, ο κίτρινος τύπος, τα σκανδαλοθηρικά περιοδικά, η τηλεόραση μαζικής κατανάλωσης. Πορνογραφική είναι κάθε προσπάθεια απ-ανθρωποποιήσεως του πολιτισμού μας. Διάβασα αυτό το βιβλίο με αμείωτο ενδιαφέρον, αηδίασα με την θεατρική του μεταφορά στη «Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών» από την ομάδα “Nuova Melancholia”, μένει τώρα να δω και την κινηματογραφική του διασκευή, οπότε ή θα φρικάρω τελείως ή θα φθονήσω τα πλούτη που θα κερδίσει αυτός ο άξιος παραμυθάς (ή και τα δύο: και θα φρικάρω και θα φθονήσω). Πάντως, να μείνω ψυχρός κι αδιάφορος από τη θέαση ενός φιλμ με τίτλο «Η Αυτοκράτειρα, από το πρώτο μέρος του Χρονικού της Νέας Γης», κάτι τέτοιο το θεωρώ απλώς απίθανον. Ένα είναι το σίγουρο: ότι ο παραγωγός, οι παραγωγοί αυτού του δημοφιλούς και πιασάρικου φιλμ θα πουλήσουν εκατομμύρια εισιτήρια σε όλον τον κόσμο. Ίσως περισσότερα από το «Σαλό» του Παζολίνι, το «Σατυρικόν» του Φελλίνι κ.λπ. Μένει μόνο να βρεθεί ένας καλός σκηνοθέτης, που να είναι και διανοούμενος και εμπορικός, ή να μην είναι διανοούμενος, αλλά να ξέρει να διαλέγει τους κατάλληλους συμβούλους. Εγώ πάντως, εκ των προτέρων προσφέρομαι για να συμπράξω σε αυτή την κινηματογραφική μεταφορά, ως δραματουργός-σεναριογράφος, γνώστης του πολύπλευρου έργου και της πολυπρισματικής προσωπικότητας ενός σύγχρονου φιλοσόφου: του Δούκα Καπάνταη. Αναμένοντας προτάσεις, διατελώ γαλήνιος, ως «έχων σώας τας φρένας» και «μετά λόγου γνώσεως»,
Κωνσταντίνος Μπούρας 
info:
