Ένα αριστουργηματικό κείμενο του Μάνου Καρατζογιάννη «Για την Ελένη» (Παπαδάκη) με ιδανική ερμηνεύτρια την Μαρία Κίτσου στο θέατρο TempusVerum-Εν Αθήναις

 

Από τον θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα

 

Θα ξεκινήσω με τον Σπύρο Κυριαζόπουλο στο βωβό ρόλο του στυγνού (;) εκτελεστή της Ελένης Παπαδάκη, της θρυλικής ηθοποιού που έπεσε από τα πυρά των απόνερων του Εμφύλιου. Σπουδαίος ηθοποιός, έδωσε την απαραίτητη αντίστιξη σε έναν μονόλογο που απέκτησε τρεις διαστάσεις χάρη στο βαθύ ποιητικό κείμενο του Μάνου Καρατζογιάννη και με την υπέροχη, την «πλαστική», χορογραφική σχεδόν ερμηνεία της Μαρίας Κίτσου, που δε ναρκισσεύτηκε καθόλου, όπως συνηθίζουν οι νεαρές ηθοποιές εκπάγλου καλλονής…. Αντιθέτως, με την καθοδήγηση του συγγραφέα και σκηνοθέτη Μάνου Καρατζογιάννη, φόρεσε τα κοστούμια που φιλοτέχνησε με προσοχή κι επιμονή στη λεπτομέρεια η Βασιλική Σύρμα, κινήθηκε στο λιτό σκηνικό του Γιάννη Αρβανίτη (θύμιζε το «θέατρο της βαλίτσας», κυριολεκτικά), υπό τους φωτισμούς της Κατερίνας Μαραγκουδάκη και υπό τους ήχους του Γιώργου Πούλιου ως μουσικού επιμελητή. Το τραγούδι που ακούγεται σε αυτή την αξιοσημείωτη παράσταση συνέθεσε ο Άρης Βλάχος πάνω σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου.

            Από τις λίγες παραστάσεις χωρίς ψεγάδι, με κείμενο μεστό, ερμηνείες ταιριαστές και καλλιτεχνικούς συντελεστές αρμονικά ενορχηστρωμένους.

            Ο Μάνος Καρατζογιάννης είναι ένας ποιητής των θεατρικών μας πραγμάτων και χαίρομαι διπλά: πρώτον, γιατί η φυσική θέση της Ποιήσεως από αρχαιοτάτων χρόνων είναι στη σκηνή και δεύτερον, γιατί υπάρχουν σήμερα στα χρόνια της Κρίσης νέες φωνές που μεταλαμπαδεύουν το Φως της Αλήθειας στους νεώτερους. Όσο για την Ελένη Παπαδάκη, μια ταλαίπωρη ήταν κι αυτή, σαν την Ελένη της Τροίας, που πλήρωσε το «είναι» της με όρους «φαίνεσθαι». Οι ηλίθιοι, οι ανεγκέφαλοι, οι σαδομαζοχιστές, οι μικροπρεπείς, οι τρισάθλιοι, οι ανήθικοι, βρίσκουν πάντα τρόπο σε εποχές ταραχών να επιβάλλουν το νόμο της Ανοησίας τους. Φυσικά και δε νογάνε από Τέχνη. Το μόνο που ξέρουν είναι να ξεχωρίζουν το διαφορετικό και να του κόβουν το κεφάλι. Κι αυτό μας αφορά όλους μας. Είναι η ρίζα και η αιτία του φασισμού, του φανατισμού, της μισαλλοδοξίας, της χαμέρπειας, της Κρίσης, κάθε φορά που πλήττει τα θεμέλια του ανθρωποκεντρικού και φιλόξενου Ελληνορωμαϊκού Πολιτισμού μας, που βρίσκεται στη βάση της Ενωμένης Ευρώπης. Μαζί με τον Χριστιανισμό, ως θρησκεία Αγάπης και τον Βουδισμό, ως πνευματικό κίνημα ανεκτικότητας και αποδοχής και εξ-υπηρέτησης των άλλων, είναι ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει ο Οικουμενικός Άνθρωπος και η πλέον αξιόπιστη βάση για την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό του Μέλλοντος.

            Και για να θυμηθούμε τον «Θείο Βάνια» του Τσέχωφ, ας αναρωτηθούμε τι θα σκεφτούν οι άνθρωποι που θα έρθουν μετά από εμάς. Θα μας θεωρήσουν ήρωες, ή ταλαίπωρους που επέμεναν να οραματίζονται το Φως μέσα στη πιο μεγάλη Σκοτεινιά, εκείνη που πέφτει λίγο πριν χαράξει η πιο λαμπρή Ανέσπερη Ανατολή.

            Κι εδώ σταματώ. Οι καλές παραστάσεις και τα σημαντικά κείμενα μας ανοίγουν προοπτικές, μας δείχνουν το δρόμο μακριά από τη μιζέρια και την αυτολύπηση του παρόντος.

            Η «Ελένη» του Καρατζογιάννη απολογείται στο δικαστήριο του Χρόνου και δεν βιάζεται να ακούσει την ετυμηγορία. Γι’ αυτό χρειάζονται αρίφνητοι αιώνες, σε ένα άλλο επίπεδο, στη διάσταση εκείνη, που όλα είναι ορατά και «ουδέν κρυπτόν υπό τον Ήλιον» της Δικαιοσύνης, που επικαλείται κι ο Οδυσσέας Ελύτης στο «Άξιο Εστί».

Κωνσταντίνος Μπούρας

www.konstantinosbouras.gr