Η δημιουργική συγγνώμη και η άφεση αμαρτιών υπό όρους στη σύγχρονη νεοελληνική δραματουργία
γράφει ο ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός Κωνσταντίνος Μπούρας
Αν η θεατρική σύμβαση εμπεριέχει εξ ορισμού το τερατώδες, το υπερβολικό, το μεγαλειώδες (με την έννοια της αφηγηματικής μεγεθύνσεως), τότε η καθημερινή παραβατικότητα με τη μορφή της αστοχίας, αμαρτίας ή απλώς συγγνωστής αγνοίας καθίσταται στο θέατρο τρομακτική, άλλως πως δεν θα μπορούσε να μας τραβήξει την προσοχή αποσπώντας μας από την πλήξη και την ανία των προβλέψιμων ζωών μας (στην Ελλάδα δεν ισχύει βέβαια αυτό, ήδη από την Αρχαιότητα). Όμως, γενικώς ομιλώντας για την ανθρώπινη κατάσταση, από την εποχή των σπηλαίων και μετά η ανάγκη της καλλιτεχνικής και τεχνουργημένης αφηγήσεως σκοπό έχει να κατασιγάσει τους αρχετυπικούς φόβους και να λυτρώσει θεατή και συν-λειτουργό από τον ενστικτώδικο τρόμο που δημιουργεί το υγιές ένστικτο της αυτοσυντήρησης όταν έρθει αντιμέτωπο με ένα ανεξέλεγκτο περιβάλλον όπου ελλοχεύουν αναρίθμητοι, άγνωστοι εχθροί. “Η Κόλαση είναι οι άλλοι” λέει ο υπαρξιστής φιλόσοφος Ζαν-Πωλ Σαρτρ στη “Ναυτία” του. Κι ο επίσης υπαρξιστής Αλμπέρ Καμύ στον “Ξένο” περιγράφει μία ειδεχθή υιοκτονία, παρόμοια αυτής που περιγράφεται από τον Αισχύλο στον Κύκλο των Ατρειδών.
Ο Σοφοκλής στην “Αντιγόνη” φέρνει για πρώτη φορά στον σύγχρονο ελληνορωμαϊκό, Δυτικό Πολιτισμό μας την αντίθεση των άγραφων με τους ανθρώπινους νόμους. Εκεί η όποια παραβατικότητα δεν έχει να κάνει με θεσμοθετημένους και συμφωνημένους κώδικες καλής οδικής ή κοινωνικής συν-περί-φοράς [αθάνατη ελληνική γλώσσα!!!], αλλά μιλάει και για το κοινό, το έμφυτο αίσθημα Δικαίου που μοιραζόμαστε με πολλά άλλα έμψυχα όντα, αν υποθέσουμε ότι διαθέτουν ένα είδος ζωώδους-ζωϊκής λογικής και γνωρίζουν το συν-φέρον τους.
Το κτηνώδες υπερβαίνει τους νόμους της Φύσης και μόνον ο τραγελαφικός άνθρωπος ως αποτυχημένη ή – έστω – αμφισβητούμενη “κορωνίδα της Δημιουργίας” μπορεί να χαρακτηριστεί “κτηνώδης” και να προκαλέσει τον βαθύ, ανεξήγητο τρόμο ακόμα και στα θηρία της ζούγκλας.
Όλη η Τέχνη από καταβολής κόσμου (είτε είναι Λογοτεχνία, Θέατρο, Κινηματογράφος, Τηλεόραση, Διαδίκτυο και άλλες αναμενόμενες υβριδικές μορφές) θεραπεύει αυτή την αρχετυπική ανάγκη του ανθρώπου για γαλήνη, ασφάλεια, ευ-δαιμονία, ευ-τυχία, για το λεγόμενο “ωκεάνιο συναίσθημα” εν τέλει, το οποίο μας επιτρέπει να επιστρέψουμε στην παραδείσια επίγνωση της ένωσης με το Όλον και με όλους τους άλλους βεβαίως.
Είμαστε το μόνο ζωϊκό είδος πάνω στη γη που δεν συνειδητοποιεί διαρκώς την ενότητά του (παρά μόνον στην περίπτωση εξωτερικού κινδύνου, π.χ. η ταινία “Independence Day”). Είμαστε το μόνον έμβιον είδος που αλληλοσπαράσσεται μεταξύ του σε έναν διαρκή “εμφύλιο”, χωρίς πάντα να υπάρχει κάποιο διακύβευμα, αλλά “για ένα άδειο πουκάμισο, για μια Ελένη”, όπως λέει και γράφει ιδιοφυώς ο Ποιητής Γιώργος Σεφέρης.
Στην νεοελληνική δραματουργία ειδικά, μετά την Μεταπολίτευση και με την λεγομένη “γενιά του 1970” (που τυχαίνει να είναι και οι σημερινοί εβδομηνταπεντάρηδες, επανήλθε το περιθωριακό, το αλλόκοτο, το παραβατικό και το αποτρόπαιο στο προσκήνιο και θεραπεύτηκε μια ανάγκη της ελληνικής κοινωνίας για γενναία αυτογνωσία προκειμένου να πετύχει κάποτε την πολυπόθητη αυτοβελτίωση και το “ποιοτικό άλμα” που οραματιζόταν ο Δανός φιλόσοφος Σόρεν Κίρκεγκααρντ.
Με έργα όπως “Οι Νταντάδες” του Σκούρτη το νοσηρό, το ψυχοπαθολογικό, το ακραίο, το απάνθρωπο, το αιρετικό, το απαράδεκτο, το αντικοινωνικό φωτίστηκαν τεχνηέντως από τους σκηνικούς προβολείς έτσι ώστε να φανεί η βαθιά διά-φθορά κι αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού.
Η αμνηστία, πολιτική και όχι μόνον, ήταν επιβεβλημένη προκειμένου να επουλωθούν πληγές ενός αιώνα πολεμικών κι εμφυλίων συρράξεων με εξωτερικούς κι εσωτερικούς εχθρούς.
Μπορεί όμως στα χαρτιά να παρεγράφησαν κάποια αδικήματα, ακόμα και ειδεχθή εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας, το Συλλογικό Ασυνείδητο όμως δεν φαίνεται να συγχωρεί. Η Καταστροφή της Σμύρνης, η Κατοχή, η Εθνική Αντίσταση, ο Εμφύλιος, η Χούντα, τα Μακρονήσια, η μετανάστευση, η εξορία κι αυτοεξορία, ο συμβιβασμός κι η εθελοτυφλία, η παράνομη εισβολή στην Κύπρο και η διχοτόμησή της, απέκτησαν ίσως την κρούστα του παλαιού τραύματος, όμως η αληθινή συν-χώρεση δεν έχει δοθεί ακόμα.
Είδα πριν από λίγο καιρό δύο ενδιαφέρουσες παραστάσεις: μία για πρόσφατες πολιτικές δολοφονίες διαφορετικών ανθρώπων που αντιστέκονται και μία για τους αποτροπιαστικούς κανιβαλισμούς του Εμφυλίου:
Θάλαμος Νο6 – Μια ΧΙΠ ΧΟΠ συνομιλία του Τσέχωφ με το σήμερα στο θέατρο ΦΑΜΠΡΙΚΑ (Μεγάλου Αλεξάνδρου 125 & Ευρυμέδοντος, μετρό Κεραμεικός).
https://ipolizei.gr/thalamos-no-6-fabrica-bouras/
και
“Ο τελευταίος Αντάρτης” του Α. Ζαφείρη στο Θέατρο Άβατον
https://ipolizei.gr/teleutaios-antarths-avaton-theatriki-kritiki-bouras/ .
Νέοι δραματουργοί, νεώτατοι, επαναλαμβάνουν τις αυτονόητες ανθρώπινες Αξίες και διεκδικούν δικαίως την πλήρη διάδοση και συμμόρφωση όλων με τα ιδεώδη του Διαφωτισμού πάνω στα οποία θεμελιώθηκαν οι νέες δημοκρατίες που προήλθαν από τα εθνεγερτικά απελευθερωτικά κινήματα κι επαναστάσεις του δέκατου όγδοου και του δέκατου ένατου αιώνα.
Φαίνεται πως μπορεί να προχωρούμε αλλά δεν συν-χωρούμε, δεν ξεχνούμε, δεν λησμονούμε, χωρίς να σημαίνει πως μνησικακούμε. Τώρα βρισκόμαστε πάλι μπροστά σε εθνικές και παγκόσμιες προκλήσεις. Και δεν έχουμε ξεμπερδέψει ακόμη με τις παλιές!
Είναι άλλο πράγμα η δημιουργική συγχώρεση κι άλλο η άφεση αμαρτιών.
Η θυμόσοφος γιαγιά μου Αγγελική έλεγε για έναν ακατονόμαστο τεθνεώτα: “Ο νεκρός δεδικαίωται αλλά σκατά στη μούρη του!!!” [συγχωρήστε μου αυτόν τον αθώο αριστοφανισμό, αλλά αυτή η δισκελής φράση εμπεριέχει όλο το τραγικό πρόβλημα της ανθρώπινης ψυχής: θέλει, αλλά δεν μπορεί πάντα να συν-χωρεί].
Και το ερώτημα τίθεται αλλιώς: αν έχει εξασφαλισμένη ο ειδεχθής εγκληματίας, το όποιο “τέρας” την άνευ όρων και ορίων άφεσιν αμαρτιών γιατί να μην το ξανακάνει, γιατί να μην υποκύψει ξανά και μανά, καθ’ έξιν, κατά συρροήν και κατ’ εξακολούθησιν στην αντικοινωνική συμπεριφορά του;
Πότε διδασκόμεθα εν τέλει;
Αρκεί ο αριστοτελικός “έλεος και φόβος” που μας προκαλεί η επαφή μας με την επί σκηνής τραγωδία;
Λειτουργεί το θέατρο ψυχοθεραπευτικά κι ομοιοπαθητικά; Κι αν ναι, σε ποιο βαθμό;
Παρακολουθώντας την αριστουργηματική παράσταση της Μαριάννας Κάλμπαρη πάνω στον “EDMOND” του David Mamet στο ιστορικό Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης και στα χνάρια του μεγάλου, του διεθνούς σκηνοθέτη, του παγκόσμιου πνευματικού ανθρώπου Καρόλου Κουν έγραψα πως είναι:
====================================================
https://ipolizei.gr/edmond-theatro-technis-theatriki-kritiki-bouras/
Ένας ανατριχιαστικός, εκπληκτικός κι ανατρεπτικά συγκλονιστικός “Edmond” του David Mamet στο Υπόγειο του ιστορικού Θεάτρου Τέχνης ερωτοτροπεί με τον “Ρομπέρτο Τσούκο” του Κολτές, με τον θεατρικό Ζενέ και με τον υπαρξιακό Σαρτρ.
Αγγλοσαξονικό κρυφτούλι μεταξύ φόβου κι ενοχής, τρόμου κι απωθημένης επιθυμίας, πόθου και πόνου, Έρωτα και Θανάτου εν τέλει. “Ο φόβος απέναντι στην Ελευθερία” του Έριχ Φρομ υλοποιείται αριστουργηματικά από τον Ντέιβιντ Μάμετ σε αυτό το έργο. Ο καταπιεσμένος μικροαστός σύζυγος (ακριβώς όπως στην μεταγενέστερη αριστουργηματική ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ “Eyes wide shut”) βγαίνει από την ασφάλεια της φωλίτσας του, από τον μικρόκοσμο των καλοχωνεμένων συμβάσεών του και πέφτει στα βαθιά νερά, στα σκοτεινά, στα μαύρα, εκεί που κολυμπούν αποτρόπαια τέρατα, οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες όλης της οικουμένης. Ο λεγόμενος “κόσμος της νύχτας”, οι “παράνομοι”, οι “περιθωριακοί” ασκούν ένα θέλγητρο στους βολεμένους. Όλη η δευτεροκλασάτη λογοτεχνική, θεατρική, κινηματογραφική, τηλεοπτική και διαδικτυακή βιομηχανία στρέφεται συνειδητά κι οργανωμένη στην ανώδυνη υλοποίηση αυτών των τρόμων με καθαρά ομοιοπαθητικούς αλλά και εισπρακτικούς στόχους. Το κατά πόσον βέβαια ψυχοθεραπεύεται κάποιος που βλέπει τον κινηματογραφικό κανίβαλο της “Σιωπής των αμνών” να τρώει (υποτίθεται) ωμό το συκώτι του φρουρού του είναι ένα ερώτημα που πρέπει να ερευνηθεί στο μέλλον και σε βάθος Χρόνου. Σε μια απομακρυσμένη πολίχνη της Αμερικής δύο γηραιοί σύζυγοι λέγεται πως αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν την κινηματογραφική αίθουσα μετά την θέαση αυτού του αποτρόπαιου αλλά άκρως ρεαλιστικού και μάλλον αληθοφανούς έργου της Εβδόμης Τέχνης. Στο ιστορικό Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης μερικοί θεατές (ευτυχώς λίγοι) φεύγουν απηυδισμένοι γιατί αδυνατούν – προφανώς – να μεταβολίσουν τα επί σκηνής τεκταινόμενα με συμβολικό τρόπο. Ξέρετε, η αποκωδικοποίηση ενός πολυσήμαντου σκηνικού δραματικού έργου δεν είναι εύκολη δουλειά. Προϋποθέτει τη συνδημιουργική συμμετοχή του θεατή. Τον αναγκάζει να συμπονεί, να συμμετέχει, να οξύνει την ενσυναίσθηση αλλά και την κριτική του ικανότητα, να αξιοποιεί την υψηλή αρετή της διάκρισης προκειμένου να μην τα βάζει όλα μέσα του, να μην τα παίρνει προσωπικά και να “αφαιρείται” εξαιρώντας το εγώ του προκειμένου να αντιληφθεί την κοινωνική διάσταση των επί σκηνής δρωμένων. Αλλιώς είναι πρωτόγονος. Όπως σε παράσταση του θεάτρου σκιών μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους το 1821 ένας αρειμάνιος οπλοφόρος πυροβόλησε την φιγούρα του Πασά με κίνδυνο να σκοτώσει τον Καραγκιοζοπαίχτη αδυνατώντας να κατανοήσει πως αυτό που βλέπει είναι σύμβαση κι όχι αντικειμενική, αδήριτη πραγματικότητα. Κατανοώ φυσικά πως ένα θέαμα μπορεί να προσβάλλει τις αισθητικές, θρησκευτικές, ιδεολογικές, πολιτικές, ερωτικές πεποιθήσεις ενός θεατή, όμως σε αυτή την περίπτωση διαβάζει τα Δελτία Τύπου, βλέπει τα τρέιλερ και δεν πηγαίνει γυρεύοντας να δει εκείνο που ενδεχομένως τον ενοχλεί. Εκτός αν θέλει κι αυτός – σαν τον πρωταγωνιστή ΈΝΤΜΟΝΤ – να αντιμετωπίσει τους φόβους του και να παραδοθεί στους τρόμους του από πλήξη και ανία, έστω.
Μεγάλο επίτευγμα αυτό του Μάμετ να δημιουργήσει αν όχι ένα “αθάνατο” έργο, αλλά μια αφορμή για σκηνικές υλοποιήσεις που ενεργοποιούν, ερεθίζουν κι αναταράσσουν το βαθύ υποσυνείδητο θεατή και ηθοποιών. Κι αυτό το λέγω γιατί διέκρινα με το ασκημένο κριτικό μου μάτι πως οι περισσότεροι ηθοποιοί, υπό την αριστοτεχνική καθοδήγηση της Μαριάννας Κάλμπαρη πήγαιναν αντίθετα από το περίφημο “Παράδοξο του Ντιντερό” δίνοντας μεγάλο μέρος από τον ψυχισμό τους και το καλά κρυμμένο υλικό των προσλαμβανουσών εμπειριών και εικόνων τους κατευθείαν στον ευαίσθητο αμφιβληστροειδή του επαρκούς θεατή με αποτέλεσμα το πρωτογενές κείμενο να παίρνει άλλες διαστάσεις, εξωστρεφείς, εξπρεσσιονιστικές κι ιμπρεσσιονιστικές ταυτόχρονα, να γίνεται αυτό που εγώ αποκαλώ “μεσογειακής εκτονωτικότητας θέαμα”. Ηφαιστειακή έκρηξη ερωτικής ενέργειας κουνταλίνι, θα μπορούσε να είναι ο υπότιτλος ή η κεντρική ιδέα αυτής της παράστασης, που δεν μπορεί να αγνοηθεί, δεν περνάει απαρατήρητη και προκαλεί πολυποίκιλες αντιδράσεις (σχεδόν τόσες όσοι κι οι θεατές).
Παράσταση για γερά νεύρα και στομάχια, για ισορροπημένα μυαλά και ψυχισμούς που έχουν κατακτήσει την αυτογνωσία αναζητώντας την αυτοβελτίωση. Άνθρωποι χωρίς εγγενές κι επίκτητο χιούμορ, δίχως καλή φιλάνθρωπη διάθεση, καλόν είναι να πάνε …αλλού, σε περισσότερο ελαφρά κι εύπεπτα θεάματα. Η αληθής ψυχ-αγωγία δεν είναι απλώς δια-σκέδασις εννοιών, εγνοιών και σκοτουρών…
Η Μαριάννα Κάλμπαρη μεγαλουργεί και ως διευθύντρια του παραδοσιακού πλέον Θεάτρου Τέχνης αλλά και ως γνήσια διάδοχος του ιδρυτή του και μεγίστου διεθνώς σκηνοθέτου Καρόλου Κουν.
===========================================
Όμως πέρα από τις όποιες δοξολογίες ή υμνολογίες το ερώτημα παραμένει: πότε η συγχώρεση είναι δημιουργική κι επωφελής για όλα τα συμβαλλόμενα μέρη; Πότε έχουμε αυτό που λένε οι αμερικάνοι “win-win situation”;
Αυτό είναι το θέμα που με απασχολεί εδώ και σαράντα χρόνια προσπαθώντας να κατανοήσω τα κίνητρα, τα ασυνείδητα μοτίβα συμπεριφοράς και τις συνειδητές υποκριτικές επιλογές ορισμένων πρώην συγγενών μου, που επιμένουν να υποδύονται τους “Καλούς Σαμαρείτες” ενώ είναι λύκοι με μανδύες προβάτων. “Η σιωπή των αμνών” είναι πολύ χαρακτηριστική ταινία, ενδεικτική του τρόπου που το βαθύ υποσυνείδητο (ατομικό και συλλογικό) εισβάλλει και αλώνει οποιαδήποτε επιπρόσθετη πολιτισμένη συμπεριφορά. Μορφωμένοι δεν είναι αυτοί που έχουν πτυχία, αλλά εκείνοι που έχουν λαξεύσει αποτελεσματικά τον θεμέλιο λίθο του εαυτού τους.
Έτσι λοιπόν κι εγώ για να αντιδράσω, αφού ως συγγραφέας το μόνο όπλο που διαθέτω είναι ο λόγος (προφορικός και γραπτός) μελέτησα για τέσσερις συναπτές δεκαετίες κοινωνικούς ρόλους κι ατομικές ιδιοτροπίες, συλλογικές ενοχές και προσωπικά παραστρατήματα, έφτιαξα έναν τόμο με 14 (ναι, καλά ακούσατε, δέκα και τέσσερα) θεατρικά έργα, με την ευρεία μετανεωτερική έννοια και τα συμπεριέλαβα σε έναν τόμο με τον σαφέστατο και διόλου υπαινικτικό τίτλο “Η δεκατετραλογία της δημιουργικής συγγνώμης” (εκδόσεις ΌΤΑΝ, Αθήνα 2019, σελ. 376).
Εδώ το βασικό εκτονωτικό στοιχείο είναι το χιούμορ, η εύθυμη αντιμετώπιση των πραγμάτων, ο αφηγητής είναι πάντα καλόγνωμος, φιλάνθρωπος και φιλαλήθης (σε βαθμό παρεξηγήσεως). “Από παιδί, από ερωτευμένο, από μεθυσμένο κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια”. Ειδικά όταν συγκεντρώνει τουλάχιστον τρεις από τις τέσσερις αυτές ιδιότητες. [γέλια]. Αστειεύομαι. Όμως το ίδιο πράττω και σ’ αυτό το βιβλίο, όπου φιλοτεχνώ την δική μου τραγελαφική “Θεία Κωμωδία” με το άγαλμα του Ευριπίδη έξω από τον Εθνικό Κήπο (στην οδό Αμαλίας μπροστά από το Ζάππειο)… με το άγαλμα του Ευριπίδη να ξαναζωντανεύει, να πηγαίνει σε μια πρόβα των (αγνώριστων) “Βακχών” του και να ξαναδιδάσκει το αθάνατο αλλά κακοποιημένο δημιούργημά του από την αρχή, σαν να το έγραψε σήμερα. Ετούτο είναι και το κυρίως πολύπρακτο πόνημά μου.
Όμως υπάρχουν κι άλλα, που σας τα αναφέρω περιληπτικώς:
1. ΧΑΜΕΝΟΙ ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ. Ένα αντρόγυνο, πρόσφυγες, προσπαθούν να επιβιώσουν στην Ευρώπη, να ενταχθούν, να ενσωματωθούν, να υπάρξουν, να αναπτυχθούν, να γλιτώσουν από τα φαντάσματα του παρελθόντος. Αλλά και να συγχωρεθούν μεταξύ τους, αφού προέρχονται από σεξιστικά περιβάλλοντα και μισογύνικες κοινωνίες. Η ανάγκη για εκδίκηση αντιπαλεύει με την αδήριτη, επιτακτική ανάγκη για αλληλεγγύη και ομόνοια, συμπόνοια και σύμπνοια προκειμένου να επιβιώσουν στον ξένο τόπο. Θα επιβιώσουν άραγε; Ή θα χαθούν στο φαντασιακό υπόγειο ενός πολιτισμού που δεν κατέχουν και δεν αντέχουν; Η συνέχεια επί της τυπωμένης σελίδας και επί της οθόνης, ή της σκηνής ίσως…
2. Ο ΚΑΦΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΣ. Ένας γέρος που μόλις χήρεψε συνωμοτεί με την Ουκρανή που κρατούσε την γυναίκα του και διώχνει όλους τους επίδοξους κληρονόμους, κοντινούς συγγενείς και μη, ή απλώς θρασείς που επιβουλεύονται το έχει του διπλανού της κι εύχονται να ψοφήσει η γαλακτοφόρος κατσίκα του γείτονα.
3. Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ…ΠΑΡΑΜΥΥΥΥΘΘΘΘΙΙΙΙ!!!! Για εφήβους και παιδιά σχολικής ηλικίας (Γυμνάσιο-Λύκειο, αλλά και για τις τρεις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου) που θέλουν κι επιθυμούν να βαπτιστούν στα νάματα τα θεατρικά, με αφορμή ένα κείμενο εκσυγχρονισμένο αλλά όχι και απλοποιημένο. Αυτό ειδικά το έργο γράφτηκε για να το ανεβάσει η Καθηγήτριά μου Μαρίκα Θωμαδάκη στο “Θέατρο Παραμυθίας”. Ελπίζω και εύχομαι να υλοποιηθεί εν ευθέτω χρόνω. Εδώ η συγγνώμη είναι ανέφικτος κι η τιμωρία των άτεγκτων κι αμετανόητων παραβατών του συμπαντικού νόμου της Αγάπης καθίσταται αναπόφευκτη και αδήριτη.
4. ΤΟ ΆΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΖΩΝΤΑΝΕΨΕ ΚΑΙ συν-ΟΜΙΛΕΙ…Για αυτό μιλήσαμε ήδη.
5. ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ…αφηγηματικό-δραματικό παιχνίδι με την Κβαντική Φυσική, την Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων και με τα Ανώτερα Μαθηματικά, όπως τα διδάχτηκα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1979-1985). Εδώ η συγγνώμη παίρνει άλλες, σφαιρικές, φιλοσοφικές διαστάσεις…
6. ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΥ. Μια φανταστική βιογραφία, μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, που χωρίς να είναι ονειρόδραμα προσεγγίζει μάλλον το μετανεωτερικό αφήγημα, όπου ο βαθύς υπαρξιακός πόνος καμουφλάρεται κάτω από επώδυνες ή ανώδυνες αποδράσεις στο φανταστικό. Εδώ η συγχώρεση δεν γίνεται Λήθη αλλά παραλλαγμένη, ελεγχόμενη ανάμνηση.
7. ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΤΙ. Σε αυτόν τον μονόλογο τα πράγματα είναι κυριολεκτικά. Ένας φύλακας-άγγελος ζητάει να τον συγχωρήσουμε που δεν έκανε καλά τη δουλειά του κάηκε μια ολόκληρη παραθαλάσσια περιοχή δίπλα στον ιστορικό Μαραθώνα, το Μάτι.
8. ΣΑΠΦΩ-ΑΛΚΑΙΟΣ. Δεν υπήρχε κανείς ανταγωνισμός ή αντιπαλότητα μεταξύ τους. Με τον τύραννο Πιττακό παιδευόταν εκείνη και με τον έρωτά της για τον Φάωνα. Εκείνος πάλι με τους δικούς του δαίμονες και άλλα επίγεια κακά αντιμαχόταν. Όμως η συγγνώμη, η τελική συγχώρεση, η δικαίωση του νεκρού, η άφεσις αμαρτιών είναι επιβεβλημένη ακόμα και για τους μύθους, για τις εμβληματικές εκείνες φυσιογνωμίες που στιγμάτισαν τον ανθρώπινο Πολιτισμό. Όπως ο Σωκράτης.
9. Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΠΟΛΟΓΙΑ…ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ. Ναι. Ξαναγράφω με τον δικό μου τρόπο βεβαίως την “Αληθινή Απολογία του Σωκράτη” που φιλοτέχνησε ο Κώστας Βάρναλης. Κείμενο που μελέτησα τόσο ώστε το αποστήθισα στην εφηβεία μου ταυτιζόμενος με τον κυνηγημένο φιλόσοφο που διώκεται. “Ουδείς προφήτης στον τόπο του”. Και το θέμα ΔΕΝ είναι βέβαια εδώ να συγχωρέσουμε εμείς τον Σωκράτη για το ατόπημά του να μας διδάσκει το Αόρατο, το Άρρητο, το Ασύλληπτο από το ανθρώπινο μυαλό, αλλά να ΜΑΣ ΣΥΓΧΩΡΕΣΕΙ ΕΜΑΣ Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ για τον τελετουργικό θάνατό του.
10. ΤΟ ΣΩΜΑΤΙΔΙΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝ-ΧΩΡΕΣΗ…Ο Βουδισμός, ο Χριστιανισμός και η σύγχρονη Φυσική συναντώνται σε αυτό το ποιητικό κείμενο υψηλής διανοητικότητος, όπου τα πάντα είναι καθαρό Φως και Θεωρία ανεπίληπτος.
11. ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΑ ΟΡΗ ΣΤ’ ΑΓΡΙΑ ΒΟΥΝΑ… Εδώ τα πράγματα γίνονται πιο άγρια. Σαν αναβάθμιση κινηματογραφικής ταινίας που θα εντασσόταν ίσως στην κατηγορία “b-movie”. Εδώ ξεκαθαρίζονται λογαριασμοί (οικογενειακοί και προσωπικοί) με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ανώδυνα. Μύτη δεν ανοίγει. Γιατί κανείς από τους παραβάτες-εγκληματίες δεν θα αναγνώριζε τον εαυτό του. Προς τούτο θα έπρεπε να διαθέτει αξιοσημείωτη αυτογνωσία έτσι ώστε να αναγνωρίζει το είδωλό του στον καθρέφτη και να μην του επιτίθεται νομίζοντας ότι είναι “ξένο” και “επικίνδυνο”.
12. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ. Ιδού και μια έμπρακτη, εμπράγματος, εφαρμοσμένη θεωρία από τα μαθήματά μου σε Σχολές Διαχείρισης Κρίσεων στον αστικό ιστό και στο εργασιακό περιβάλλον.
13. ΝΟΚ-ΑΟΥΤ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΓΥΡΟΥΣ (ΠΑΤΕΡΑΣ-ΚΟΡΗ-ΟΥΚΡΑΝΗ). Ξαναγυρνάμε στον δαιμόνιο πανηδονιστή πατέρα, (πα-τέρας) που βάζει την προσωπική του ηδονή πάνω από κάθε άλλο προηγμένο συναίσθημα, χωρίς να έχει συναίσθηση της κοινωνικής ταυτότητας και των καθηκόντων που απορρέουν από την θέση και τις ιδιότητές του.
14. Πρόσφυγες είμαστε όλοι… Ανατριχιαστικός διάλογος ανάμεσα σε μάνα και κόρη, που θαλασσοδέρνονται καθ’ οδόν προς την Γη της Επαγγελίας. Το μήνυμα είναι σαφές, όμως η συγγνώμη πολύτροπη και πολυεπίπεδη. Οι επιζώντες πρόσφυγες πρέπει πρωτίστως να συγχωρέσουν τον εαυτό τους που παραμένουν ζωντανοί ενώ πολλοί δικοί τους κι ομοεθνείς τους δεν τα κατάφεραν, μετά πρέπει να συγχωρήσουν τους υπευθύνους για τον πόλεμο και τον αφανισμό και τέλος πρέπει να συγχωρήσουν τους πολίτες των δημοκρατικών χωρών που καταφεύγουν για τις ενδεχόμενες αντιρρήσεις ή και αρνήσεις φιλοξενίας. Δύσκολη η διαφορική εξίσωση. Χωρίς λύση ίσως.
ΌΜΩΣ Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΛΥΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΑΓΑΠΗ, Η ΦΙΛΟΤΗΤΑ, Η ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ…
Και μ’ αυτό θα κλείσω τη σημερινή μου ομιλία.
Οραματίζομαι έναν κόσμο, που κάποτε θα μιλάμε για αυτά τα πράγματα από ιστορική και μόνον άποψη, τα ανθρώπινα πάθη θα έχουν καταλαγιάσει, θα έχουν αποσβεστεί, θα είναι μόνον ανάμνηση για τους γηραιότερους…
Μέχρι τότε, ας κάνουμε όλοι ό,τι μπορούμε κι ό,τι δεν μπορούμε για να γίνει η γη κι ο κόσμος συμβατότερος με τα καλύτερα όνειρά μας κι όχι με τους εφιάλτες μας.
Δρ. Κωνσταντίνος Β. Μπούρας
info:
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΟΤΑΝ το θεατρικό έργο του Κωνσταντίνου Μπούρα με τίτλο Η ΔεκατετρΑΛΟΓΙΑ τής ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΥΓΓΝΩΜΗΣ.
Πληροφορίες βιβλίου:
ISBN: 978-618-84269-5-5
Σελίδες: 376
Διαστάσεις: 17 x 24
Λιανική τιμή: 15,00 με Φ.Π.Α
Η ΔεκατετρΑΛΟΓΙΑ τής ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΥΓΓΝΩΜΗΣ:
1. ΧΑΜΕΝΟΙ ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ
2. Ο ΚΑΦΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΣ
3. Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ…ΠΑΡΑΜΥΥΥΥΘΘΘΘΙΙΙΙ!!!!
4. ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΖΩΝΤΑΝΕΨΕ ΚΑΙ συν-ΟΜΙΛΕΙ…
5. ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
6. ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΥ
7. ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΤΙ
8. ΣΑΠΦΩ-ΑΛΚΑΙΟΣ
9. Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΠΟΛΟΓΙΑ…ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ
10. ΤΟ ΣΩΜΑΤΙΔΙΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝ-ΧΩΡΕΣΗ…
11. ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΑ ΟΡΗ ΣΤ’ ΑΓΡΙΑ ΒΟΥΝΑ…
12. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ
13. ΝΟΚ-ΑΟΥΤ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΓΥΡΟΥΣ (ΠΑΤΕΡΑΣ-ΚΟΡΗ-ΟΥΚΡΑΝΗ)
14. Πρόσφυγες είμαστε όλοι…
Πέντε θεατρικά έργα, δύο μονόπρακτα και τρία πολύπρακτα, κι από πάνω καπάκι τέσσερις δραματικοί μονόλογοι κι ένας δραματικός διάλογος, άσε που συμπληρώθηκε εσχάτως κι από ένα υβριδικό μετά-μεταμοντέρνο «μυθιστόρημα», καθώς και μία νουβέλα, συν το «σενάριο» για ένα βιωματικό εργαστήριο, συν ένα ταχύδραμα επιπλέον… κι όλ’ αυτά γραμμένα ειδικά για να δουλέψουμε μέσα μας το θέμα της αφέσεως, της συγγνώμης αλλά και της ευγνωμοσύνης για τις κακουχίες της ζωής, που μας έσπρωξαν να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Το θέμα δεν είναι πώς πέφτεις αλλά πώς ξανασηκώνεσαι! Μπορείς να μετατρέψεις τη χολή και το ξίδι που σε ποτίσανε σε οίστρο δημιουργικό; Μπορείς να μην κακιώσεις με τους διώκτες σου; Μπορείς να ευεργετήσεις του συκοφάντες σου; Μπορείς να λυπηθείς τους βιαστές σου και να τους ελεήσεις με λίγη στοργή, αποφεύγοντας, εννοείται, τις κακοτοπιές, προστατεύοντας κι αγαπώντας τον εαυτό σου όσο καλύτερα μπορείς; Αυτή είναι κι η «εναλλακτική» στάση ζωής που έχει τόση ανάγκη ο πλανήτης μας τώρα, σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία που απολαμβάνουμε, στο μεταίχμιο μιας εποχής που θα σηματοδοτήσει τη γέννηση ενός καινούργιου Αιώνα. Η Αναγέννηση έρχεται πάντα μετά τον Μεσαίωνα. Κι η μετατεχνολογική μας σκλαβιά είναι ελπιδοφόρα, γιατί η απρόσκοπτη διάχυση της Πληροφορίας μπορεί να ενισχύσει τη Γνώση, γι’ αυτούς βεβαίως που την επιζητούν και τη δέχονται σαν συνοδοιπόρο, σύμμαχο και ουραγό τους.
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Αυστηρώς ακατάλληλον δια ανηλίκους κάτω των 18 ετών, δια ανθρώπους που στερούνται χιούμορ και δια άτομα ακαταλόγιστα, γενικώς!!!
